3-тапсырма. Мәтінді оқыңдар. Негізгі және қосымша ойды анықтаңдар
Күзгі күн еді. Күнүзаққа екпіндетіп соққан Түсіндірме сөздік
долы жел кешке қарай басылып, әлем жүзі қүлақ-
қа ұрған танадай мүлгуде.
Құлаққа ұрған
танадай - тып-
Дала көңілсіз. Сарғайған шөп, мал тұяғымен тыныш,
қыркылып, тақырланған жер. Қызықты жаздың
кұлпырған жері жоғалған секілді. Мына кішкене
шалшық су бұдан екі-үш ай бұрын шалғыны балбырап жатқан көгал
еді. Енді шалғынның әр жерінде бір түбірі ғана қалыпты. Бүл түріне
қарап, мына жерде көгорай шалғын болды деп кім айтады?!
Б. Майлин
4-тапсырма. Мәтіннен алынған ауыспалы мағынадағы тіркестердің
тура мағынасын тауып жазыңдар. Мұғалімнің және түсіндірме сөздіктің
көмегін пайдаланыңдар.
найдите ключивые слова

​

Ақпарат беру жəне оны өңдеу

 Адам    ақпаратты  сигнал  немесе  таңба  түрінде  беріп,  өңдейді  

жəне қабылдайды. Тірі табиғатта ақпарат беру жəне оны өңдеу үрдісі  

жүзеге  асып  тұрады.  Мысалы,  бір  жануарлар  өздерінің  жерлерін  

қорғап,  иісті  белгілер  қалдырып  кетеді,  сондықтан  ол  жерге  басқа  

114

жануарлар батып бара алмайды. Енді бір жануарлар иіс сезу мүшесі  

арқылы сол бөгде иісті сезеді, сол себепті ол жерден кетуге мəжбүр  

болады.  

 Ағаштар  бір-біріне  құрттардың  шабуыл  жасағаны  туралы  

мəлімет  бере  алады.  Мұндай  хабардан  кейін  олар  қорғану  үшін,  

жапырақтарынан улы заттар шығарады, себебі бұл бейсаналы жаса-

латын үрдіс.  

 Адам  ақпаратты  кем  дегенде  үш  деңгейде  өңдей  алады,  атап  

айтқанда:  физиологиялық  деңгейде  (сезім  мүшелері),  саналы  

деңгейде, бейсаналы деңгейде. Бұдан басқа адам өз ұрпақтарына ген  

арқылы тұқым қуалау ақпараттарын береді, неге десеңіз ол тұлғаның  

түп тегінің негізі болып саналады.

419-тапсырма. Мына сөздердің синонимдерін жазып, олармен  

себеп-салдар мəнді салалас сөйлемдер құрастырыңыздар.

     1.  Сұрыптау. 2. Тасу. 3. Өңдеу. 4. Қабылдау. 5. Сақтау.  

6. Шығару. 7. Қалдыру.

Объяснение: