1. Түбір сездің соңғы буыны жуан, жіңішкелігіне байланысты қосымшалардың да бірыңғай жуан не бірыңғай жіңішке болып жалғануы
А) Буын саны
В) Буын үндестігі
С) Дыбыс ундестігі
D) Буын түрлері
Дам 15
1
Ответы на вопрос:
Буын үндестігі - сөз ішіндегі, сөз бен қосымша арасындағы дауыстылардың не бірыңғай жуан, не жіңішке болып айтылу заңдылығы. Буын үндестігін ғылымда сингармонизм заңы деп те атайды. Қазақ тілінде сөздер бірыңғай жуан, не бірыңғай жіңішке болып келеді. Кейбір жағдайларда жуан және жіңішке дыбыстар аралас келеді. Бұл мұндай жағдайларда:
Басқа тілден енген сөздер(кітап, қадір, мұғалім т.б.)
Біріккен сөздер(бойжеткен, ба өз т.б.)
Қос сөздер(қыз келіншек, жоғары-төмен т.б.)
Буын үндестігіне бағынбайтын қосымшаларӨңдеу
Қазақ тілінде осы қосымшылардың бір тобы соңғы буынның жуан-жіңішкелігіне қарамастан, не жуан, не жіңішке қалпында қосылады.
Көмектес септік жалғаулары:-мен, -бен, -пен (доп-пен, дос-пен т.б.)
-нікі, -дікі, -тікі (апам-дікі, қойшы-нікі)
-жаң, -тай, -тал, -дар, -еке, -тар (аға-жан, шеше-тай, білім-дар, ата-еке, сезім-тал т.б.)
-хана, -стан, -кент, -күнем (дәрі-хана, Пәкі-стан, Шым-кент, пайда-күнем т.б.)
-кер, -гер, -қор, -паз, -қой, -ғой, -гөй,- кеш -уар (қалам-гер, пәле-қор, өнер-паз, кәсіп-қой, кіре-кеш, сөз-уар т.б.)
-ов, -ев, -ин (Cейсенбеков-тің, Aлмабаев-тың). Мұнда қосымша түбір сөздің соңғы буынындағы дауысты дыбыстың жуан-жіңішкелігіне қарай жалғанады.
Қазақ тілінде басқа тілден енген сөз алдынан қосылатын бей- , би- қосымшалары да үндестік заңына бағынбайды (бей-берекет, бей-шара, бей-тарап т.б.) [1]
Қазір қазақ күресі қарқынды дамып келеді. Себебі, осы спорт түрімен жас ұрпақ жүйелі түрде айналысып жатыр. Сондықтан, көңілге демеу, жанға жебеу болар бүгінгі буынның бары қуантады. Грек-рим күресінен Мәскеу Олимпиадасының чемпионы Жақсылық Үшкемпіров осыны айтты. Спорт саңлағының сөзінше, әлі әлемді талай дүр сілкіндіріп, мықтылығын мойындататын балуандар шығады.
20 ғасырдың 80 жылы өткен Олимпиада. Бұл бозкілемде белдескеннің белін майыстырып, ешкімді шыдатпаған шымыр Жақсылық Үшкемпіровтің таспаға басылған сәті. Бары осы. Кеңестік кезеңнің сұрқия саясаты ма, кім білсін, осы ақ-қара түсті азғантай кадрдың сақталып, архивте қатталғанына да шүкір, дейді спорт саңлағы. Жастайынан спортпен айналысқан ол сол тұста жеңіске жету үшін намысты қолдан бермеді. Сөйтіп, қолтоқпақтай қазақ балуаны ұлты мен есім-сойын әлемге әйгіледі.
Реши свою проблему, спроси otvet5GPT
-
Быстро
Мгновенный ответ на твой вопрос -
Точно
Бот обладает знаниями во всех сферах -
Бесплатно
Задай вопрос и получи ответ бесплатно
Популярно: Қазақ тiлi
-
proksi0103.01.2023 00:24
-
AlsiMaksimowa13.10.2020 13:58
-
Gufka96512.05.2021 01:44
-
ninapopova19706.01.2022 10:00
-
daha56114.07.2022 00:32
-
wolf13579120.09.2021 17:19
-
Анжелика20061111118.01.2023 07:21
-
chuckcher26.09.2022 04:16
-
1234567800643222.11.2020 11:54
-
pandaokia23.10.2022 15:11
Есть вопросы?
-
Как otvet5GPT работает?
otvet5GPT использует большую языковую модель вместе с базой данных GPT для обеспечения высококачественных образовательных результатов. otvet5GPT действует как доступный академический ресурс вне класса. -
Сколько это стоит?
Проект находиться на стадии тестирования и все услуги бесплатны. -
Могу ли я использовать otvet5GPT в школе?
Конечно! Нейросеть может помочь вам делать конспекты лекций, придумывать идеи в классе и многое другое! -
В чем отличия от ChatGPT?
otvet5GPT черпает академические источники из собственной базы данных и предназначен специально для студентов. otvet5GPT также адаптируется к вашему стилю письма, предоставляя ряд образовательных инструментов, предназначенных для улучшения обучения.