Міржақып дулатов мақала 120 сөз

Мыржақып Дулатов (1885-1935)-қазақ ақыны, жазушы, «Алаш-Орда» үкіметі мен Қазақстанның ұлт-азаттық қозғалысының жетекшілерінің бірі. 1885 жылы 25 қарашада Торғай облысы мен уезінің Сарыкопин болысының No1 ауылында туған. Бала анасы Дәмештен ерте айырылды, ол екі жасында қайтыс болды, ал әкесі Дулат бала 12 жасында қайтыс болды. Міржақып ауылдағы бастауыш мектепті бітірген. 1901 жылы Мемлекеттік орыс-қазақ училищесіне түсіп, оны 1902 жылы педагогикалық класын бітіріп, ауыл мұғалімі болды. Бұл мектепте қазақ тілінің мұғалімі Ахмет Байтұрсынов болды, онымен Міржақып Дулатовтың әдеби -саяси қызметі болашақта бір -бірімен тығыз байланысты болады.

1907 жылы Санкт-Петербургке Бүкілресейлік кадеттер съезіне Қазақ конституциялық-демократтар партиясынан делегат болып барды. Санкт -Петербургте ол «Серке» журналын құрды және оның жалғыз санында «Жастарға» поэмасын жариялайды. Ол журналдың екінші санына ешқашан шықпаған «Біздің мақсатымыз» мақаласын жазады.

Дулатовтың саяси кредосы 1909 жылы «Оян, қазақ!» Атты алғашқы поэзиялық жинағын шығарғанда айқын анықталды. (Оян, қазақ!). Кітап бірден тәркіленді. Ол оны 1911 жылы қайта шығаруға қол жеткізіп, Торғайға оралды. Арасында Міржақып 1910 жылы қазақ тілінде жазылған алғашқы роман болып табылатын «Бақытсыз Жамал» кітабын шығарды, сонымен қатар, мүмкін, мұсылмандық Шығыстағы тең емес позиция мәселесіне арналған бірінші фантастика шығар. сол кездегі қоғамдағы әйелдердің.

Сонымен бірге Дулатов қазақ реформизмі мен ұлт -азаттық қозғалысының көшбасшыларының бірі болды. Басылымдардың арқасында ол полицияның бақылауында болады және патша құпия полициясының қарауында болады. Қара тізімге енген соң қалада ұзақ уақыт жұмыс таба алмайды. Ал 1911 жылы Семейде тұтқындалып, бір жыл сегіз ай түрмеде болды.

Дулатов бостандыққа шыққаннан кейін жақында Семей түрмесінен А.Байтұрсыновпен бірге құрған «Айғап» журналы мен «Қазақ» газетінде және 1913 жылы Ә.Бөкейхановта, ол жабылғанға дейін тұрақты түрде шығара бастады. 1917 жылдың күзі. Ол өзінің өлеңдері мен мақалаларында қазақ халқының әлеуметтік-экономикалық және саяси жағдайын сынға алады. 1913 жылы «Азамат» патриоттық поэмасын шығарды.

1914 жылы түркітанушы В.В.Гордлевский әйгілі шығыстанушы, академик Н.И.Веселовскийдің 70 жылдығына орай шығарылған «Шығыс жинағында» өз шығармаларын жариялау үшін қазақ әдебиетінің ең көрнекті өкілдері ретінде Абай Құнанбаев пен М.Дулатовты таңдады.

1916 жылы ол, сондай-ақ А.Байтұрсынов пен Ә.Бөкейханов патшаның 25 маусымдағы қазақтарды майдандық жұмысқа шақыру туралы қаулысына қарсы шықты, олардың пікірінше, халықты қазірдің өзінде-ақ әкелуі мүмкін. Нағыз ашаршылыққа дейін, өйткені ол қоғамның ең өнімді бөлігінен айырылады. Міржақып сол кезде халық тарихында аш адамдарға көмектесетін бірінші қорды құрушы болды, ол халық арасында кеңінен танымал болды, оның пікірі тыңдалды.

1917 жылдың жазында Міржақып Дулатов Орынборда өткен бірінші жалпықазақ сиезінің ұйымдастырушыларының бірі болды, онда қазақтың тұңғыш саяси партиясы «Алаш» құрылды.

Дулатов баспа мен оқытушылық қызметке қайта оралып, 1922-1928 жылдары Орынборда тұрады. 1928 жылы Міржақып араб алфавитінің жойылуына үзілді -кесілді қарсы шығып, тілдік реформаны халықтың жазбаша тарихымен байланысын үзудің құралы деп санады, бұл өз ана тілін жоғалтуға, халықты алшақтатуға бастайтын еді. өздерінің тарихы. Ол сол кездегі қазақ тілінің «мемлекеттік мәртебесі» туралы мәлімдемелердің екіжүзділігін күрт сезді және қазақ тілі мен дінінің құқығын қорғауға барынша тырысты. 1928 жылы 29 желтоқсанда оны қазақ ұлтшылдығы үшін айыптады НКВД; Жүсіпбек Аймауытов және тағы да, патша кезіндегідей Ахмет Байтұрсынов Қызылордадағы түрмеде көрші камераларда болды. Ол ату жазасына кесілді, бірақ көп ұзамай ол 10 жылға бас бостандығынан айырылды.

Ол Бутырка түрмесінде екі жыл қызмет етті, содан кейін Соловецкий арнайы лагеріне айдалды. Ол жерде оны ғалым және діни қызметкер Флоренский мойындады, Міржақыптың есімі «Әдеби энциклопедияда», сондай -ақ «Кіші кеңестік энциклопедияда» болған және оны аурухананың фельдшері етіп тағайындады, оны қиындықтан құтқарды. жұмыс Мұстафа Шоқай Франциядан сауда кемесі қалаға кіргенде Дулатовтың Соловкиден қашуын ұйымдастырмақ болды, бірақ тұтқын отбасының тағдырынан қорқып бас тартты. Ал 1935 жылы 5 қазанда Міржақып Дулатов Сосновец лагерінің Орталық ауруханасында қайтыс болып, тегін зиратқа жерленді.

1990 жылы Карелия Республикасының Үкіметі арнайы комиссия құрды, ол жергілікті тұрғындардың дәлелдері, фактілер мен құжаттар негізінде Міржақып Дулатовтың қалдықтарын анықтады. 1992 жылдың қазан айында Міржақып Дулатовтың сүйегі тасымалданды