9. Окм. Мөтінді окуда сөйлеудің қай түрін қолданасың? Алматы қаласынан 70 шақырым жерде «Таңбалы тас»
деген жер бар. «Таңбалы тас» бірнеше жылғалардан,
өзектерден тұрады. «Таңбалы тастың» жан-жағында
сайлар, ішінде күнге әбден күйген жалпақ гранит тас
бар. Гранит тасқа таутеке, бұғы, киік,
жылқы, бұқа және басқалардың кес- Таңбалы тас
кіндері қашалып салынған. Қол-
дарына ұзын найза ұстап, белдеріне қылыш асынған,
кейбіреулері желбірете ту ұстаған 22 сарбаздың суреті
өте әдемі бейнеленген. етістікті тап​

Денсаулық зор байлық өмірге келген соң өмірін қалай болса солай өткізбеуі тиіс. яғни саналы да жарқын өмір сүруі қажет. ол үшін ең алдымен ата-бабамыз айтып кеткендей бірінші байлық – денсаулық екінші байлық – ақ жаулық үшінші байлық – он саулық демекші, ең алдымен саналы да жарқын өмір сүру үшін денсаулық қажет. ал сол денсаулықты сақтау – өз қолымызда, яғни өз еншімізде. қазіргі таңда аурулардың түрі көбейіп барады. “тірі түбінде бір ауырмай тұрмайды” деп данышпан ғұнидің айтқан сөзі рас сияқты. өйткені, әрбір басында өзіне белгілі бір аурулары бар. бірақ біз сол аурулардың шарықтауына жол бермей оған төтеп беруіміз қажет. яғни “ауруын жасырған өледі” (ә.науаий) деген сөзге қарсы өз бойындағы ауруы бойынша дәрігерлерден кеңес алып, білгендерден сұрап отыруы қажет. ең алдымен сәбилердің дұрыс жетіп қалыптасуына қарсы дисплазия деген аурулар бар. ол аурумен сәби күресе алмайды, ал онымен күресетін ата-анасы. бұл ауру дәрігерлердің айтуынша, әсіресе соңғы кездері арасында кеңірек тарап бара жатқан дисплазия ауруының пайда болуына бірнеше себептер негіз. олардың біріншісін экологиялық жағдайлармен байланыстырсақ, екінші себебі ағзадағы йод темір, сондай-ақ кальцийдің тапшылығына тікелей қатысты. мұның ақыры мүгедектікке әкеліп соғуы мүмкін. сондықтан ң сауығып кетуіне де өзіміз жәрдемші болуымыз керек. ауруға қарсы сылап-уқалау сәбидің екі аяғын тізесінен кісен секілді темірмен керіп қою керек. ал енді еліміздегі қ жағдайдың өзгеріп нарықтық қатынастардың , қоғамның әлеуметтік тұрғыда жіктеле бастауы ол мүмкіншіліктердің бірдей болмауы және осы теңсіздіктің ң тұлға болып қалыптасуына да өз ықпалын тигізетіні анық. ал бұл кәмелетке толмағандар арасында қылмыстың көбеюіне әкеліп соғады. есірткі құмарлық жасарып келеді. бұл – дабыл соғарлық жағдай. бүгін республикамыздағы тұрақты есірткі құмарлардың 2/3 бөлігін жасөспірімдер мен 25-30 жасқа дейінгі жастар құрайды. да есірткіні тұтынатын жағдайларда болады. мамандардың айтуынша есірткіні татып көрген немесе оқтын-оқтын тұтынған ң жартысынан астамы 13-17 жаста жасаған. есірткі құмарлықтың үдеп бара жатқаны қылмыстық ахуалдың күрт нашарлауына тікелей әсер ететіні анық. сондықтан жастарды улап, халықтың болашағына қатер төндіріп жатқан бұл дертке аяусыз күрес ең бірінші өзіміз, отбасымыз және мектепте басталуы қажет. еліміздің ертеңгі тізгіні жастар қасында мемлекетіміздің алдына қойып отырғаны елулікке ену стратегиясы жүзеге асу үшін жас ұрпақтың дені сау болуы қажет. сонда ғана өз елімізді елулік қатарынан көре аламыз. сол үшін өз денсаулығымызды өзіміз күтуіміз қажет.