Зачем древние хетты строили огромные подземные города

Поражающие своей глубиной и масштабом подземные города Каппадокии регулярно становятся предметом дискуссий, причем не обязательно научных. Практически каждый дилетант, побывавший или даже не побывавший в тех краях, а просто прочитавший что-то в сети, стремится вставить свою «копеечку». Понятное дело, что в почти обязательном порядке доходят до инопланетян, мифических атлантов и прочих ануннаков.

Как?

Проще всего как раз ответит на вопрос, как были построены подземные города Каппадокии. Самой распространенной породой в этих краях является вулканический туф, обладающей очень мягкой структурой, и который можно скоблить даже деревяшкой. Поэтому вырубить себе жилища в каппадокийских скалах могли себе даже совсем древние и примитивные ребята.

Зачем?

Второй вопрос: зачем? И на него тоже вполне легко найти ответ. Для обороны. В Северной Месопотамии и на Ближнем Востоке крепости начали строить еще 10 000 лет назад. В тех краях широко доступен известняк, сравнительно легкая для обработки порода. В среднем и нижнем течении Тигра и Евфрата его заменял кирпич, благо было много глины и была изобретена технология его обжига.

Туф же для этих целей ни разу не подходит. Во-первых, он разрушается даже сам под воздействием солнца, ветра и воды. В этом можно легко убедиться на примере старых домов в Гереме, Ургюпе и Ортахисаре. Даже птицы, садясь на туфовые скалы, скоблят их своими коготками, от чего вниз летят крошечные кусочик. Во-вторых, пробить стенку из туфа было пустяковая задачей даже для примитивных осадных орудий эпохи бронзы.

Қола дәуірі – адамзат қоғамындағы тарихи-мәдени кезең. Ол қола металлургиясының кең қанат жайып, еңбек құралдары мен қару-жарақ жасауға арналған негізгі материалға айналуымен сипатталады. Бұл кезде неолит дәуірінің мәдениеті дамып, металл игеріле бастады. Негізінен, қола дәуірі мәдениеттері осы металл кендері көп жерлерде дамыды. Мұндай өңірлерде дайындалған қола бұйымдар бірте-бірте іргелес жатқан жерлерге де тарады. А мысты энеолит дәуірінде игерген болатын. Оған қарағанда, қоланың қатты әрі берік болуы құрал-саймандардың сапасын арттырып, еңбек өнімділігін жоғарылата түсті. Қола дәуірінің хронологиялық шегі б.з.б. 4-мыңжылдықтың аяғы мен б.з.б. 1-мыңжылдықтың басын қамтиды. Ежелгі қола құралдары Оңтүстік Иран, Түркия мен Месопотамиядан табылды. Кейінірек олар Мысырға (б.з.б. 4-мыңжылдық аяғы), Үндістанға (б.з.б. 3-мыңжылдық соңы), Қытайға (б.з.б. 2-мыңжылдық ортасы) және Еуропаға, Қазақстанға (б.з.б. 2-мыңжылдық) тарады. Қола дәуірінің Америкада өз тарихы бар. Мұнда металлургия орталығы Перу мен Боливия жерінде болды. Африкадағы қола дәуірі туралы мәселе археологиялық зерттеулердің жеткіліксіздігіне байланысты әлі толық шешілмей келеді.