61. Ребусты шеш. Сонан соң ана сөзімен екі сөйлем құрап жаз. Ол сөз бірінде – бастауыш, екіншісінде баяндауыш болсын.
• Бір сөздің екі сөйлемде екі түрлі сөйлем мүшесінің қызметін ат-
қару себебін түсіндір.
• Екінші сөйлемде сызықшаның қойылу себебін түсіндір.
УМОЛЯЮ ​

Сен, әлдилеп менің жанымды жабырқап ұғатын сен, арманым сұлулық дархан таза әр бұлақтан сен, жалғанның жырларын жаттатқан, жалықпай айтқан сен, ботақаным деген, сол өмірді ұнатқан, анам. өмірімнің гүлі дедің сағынып мені жүрегің жолыма қарап жүрсің-ау ұғынам, сезінем, білемін. ағайын, туыс-бауырға сәлем айт туған ауылға өзім де барып қайтармын көргенше аман бол жан анам. сен, ақ қанат арманның жібектей жібін байлаған сен, есен сау жүрсің бе, гүл боп құлпырған айналаң сен, үйреттің міне бір махаббат өмірдің бәрін сен, ботақаным дегізіп, күмәнсіз ойнатқан, анам. осыны анама арнаймын “ана” – әрбір ң жарық дүниедегі ең жақыны, жанашыры, қадірлісі, қамқоршысы ақ сүтін беріп аялаған жанын да аямаған ардақтысы. ана – жүрек, жүректі құдіретте. ана – тірек, тіректі құрметте, ана – шыңың, шыңыңа сағынып жет. ана – күнің, күніңе табынып өт. – деп жырлағым келеді. кез келген ң әдептілігі мен жан дүниенің сұлулығы, ең алдымен ға ақ сүтін беріп, әлпештеп өсірген ана жүрегінің жылуынан басталады. бойындағы ең жақсы қасиеттер бізге алдымен анадан тарайды. ананың нәзік үні, жұмсақ аялы алақаны, жан жылуымен аялауы бізді әлдилеп жұбатады. үшін анасы бармайтын құрбандық бар ма? ана болу – бүкіл өміріне кететін ұлы рухани күш пен ерен еңбек. өз бағып қағуда, ол ана өзін-өзі ұмытып барлық күш жігерін сарқа жұмсайды, бұдан оның жаны байи, нәрлене түседі. ал ң анаға деген махаббаты жеткіліксіз. оны барынша құрметтеп, сыйлау әрбір ң парызы. кейбір арасында, өз ата-анасын жөндеп сыйламайтын, еңбегінің қадірін білмейтін, айтқан тілін алмайтын да кездесіп қалады. мұндай өсе келе ата-ананың борышын өтемек түгілі, екі жүзді сұрхия болып шықпасына кім кепіл. ылайым ң тәрбиесі қызығарлықтай болып өсе берсін дегім келеді. ұрпаққа бақыт сыйлаған тілейтұғын сырттай жүріп бақ саған, тіршіліктің тынысы мен ажары деп өз ойымды білдіргім келеді. өмірдегі тірегім анам менің – аялаған ақ гүлім анам менің – бақытым мен шаттығым “анашым” – деп ң жырын арнаған неге ғана естімеген тәтті үнін анам менің – өмірдегі тірегім анам менің – кеудемдегі жүрегім егер менің қасымда сен болмасаң бұл өмірде қалай ғана жүремін өмірдің иесі сен, ғазиз ана, келтірген дүниеге нелер дана. анасыз батыр да жоқ, ақын да жоқ, өмірдің алтын кілті сонда ғана, - дегендей көктем табиғатымен жымдасқан жылылық, шексіз мейірімділік, дүниеге жаңа келген тіршілік иесіне нұрын шашып, келешекке ақ жол, адал ниет нұсқап өмір себуші асқақ құдірет иесі, сәулетшісі – ол ана. қуат алар ақ сүтіңнен, мәпелеп, әлдилеген пейілің кең. аналық махаббатың кәусар бұлақ, сөнбейтін ақ жүрегің мәңгі шырақ. “” болғысы келсе, алдымен ананы қастерлей білуі керек. өмірде ана алақанының қызуы мен әке-шеше мейірімін тоя жеген тамақ та, шипасы күшті дәрі де алмастыра алмайды. осыдан жарты ғасыр бұрын ғалымдар жүргізген бір қарапайым тәжірибе осыған дәләл болса керек. ғалымдар аналарынан айрылған маймыл үшін екі қуыршақ маймыл ана жасап, бірінің омырауынан сүт шығатын, денесі қатты да суық етіп, екіншісінің омырауынан сүт шықпайтын, бірақ денесін жылы да жұмсақ етіп, жасаған екен. маймыл сүті бар денесі қатты қуыршақты емес, сүті жоқ болса да денесі жұмсақ қуыршақты ана ретінде қабылдап, соның бауырына тығылған. міне, сонда кімге болса да бәрінен бұрын керегі мейірім, ана құшағы ғана. мұхаммед пайғамбарымыздың хадистерінде де ең алдымен ананы құрметтеу парыз екені айтылады. “әуелі анаңа, тағы да анаңа, содан соң әкеңе жақсылық жаса” делінген онда. “егер атаң мен анаң бір мезгілде үн қатып қалса, әуелі анаңа жауап бер” деген ұлағатты сөз бар. пайғамбарымыздың тағы бір хадисінде “анаңды меккеге үш рет арқалап барсаң да, парызыңды өтей алмайсың”; “кімде-кім ата-анасының ризалығын алған болса, соның өмірін ұзартады” делінген. ана – үйдің берекесі, қыз ң өнегесі, шаруаның несібесі. ананың көзінен нұр төгіліп, жан-жағына шуағын төгеді. осы шуақпен жылынып, асыл ананың құшағында мейір алып жүрген біз – алтын ананы мәңгі қастерлеп, еңбегін бағалап өтейікші! ананы аспандағы ай мен күнге, жарық жұлдызға, баға жетпес асыл заттарға теңеу дәстүрі де өз тілімізде берік қалыптасқан. олай болса сөз – сөздің ең төресі: анаңды қалай сыйласаң, өз ңның анасын да солай сыйла, ьарлық әйел затына, тіпті жас нәресте қызына да құрмет көрсет, оларға қолдан келгенше қамқорлық жаса. ана! жалғыз ғана сөз. әйткенімен жарық жал-ғанда кез келген осы сөзден артық, осы сөзден ыстық сөз жоқ шығар. осы орайда орыстың ұлы жазушысы м.горькийдің «…дүниеде не жақсылық болса, соның бәрі ананың ақ сүті мен күннің нұрынан жаралған» деген сөзіне еріксіз иланасың. тіпті, көк аспан да ана жәйлі терең ойға батып, үнсіз мөлдіреп тұрғандай сезіледі.