Көмек тжб керек болып тұр​

    наушабай дейтін кісі жол жүріп келе жатып, абайдың үйіне түсіпті. жайғасып отырған соң ол: -   абайжан, өзіңе асыл сөз, алғыр ой тауып айтқан кісі болды ма? - деп сұрапты.абай сәл ойланып отырыпты да: - менің әбдірахман деген бар еді. оны тоғыз жасында семейдегі орыс мектебіне оқуға бердім. оны бітірген соң, петербурға жібердім. қыс оқып, жаз демалысқа үйге келді. сұрастырып байқасам, оқуы жақсы  көрінеді. ң алымдылығын сынап білейін деп ойладым да, бір күні жай әңгімелесіп отырып: - қалқам әбіш, осы әлемдегі жаратылыста ақ зат асыл ма, қара зат асыл ма? - деп сұраған едім. ол іркілместен: -   ақ зат асыл ғой, - деді.-   неге, қара зат асыл емес пе? - дедім мен. әбіш бетіме қарап күлді де: -   қараны қалай асыл дейсіз? - деді. мен: -   біріншіден, барлық дүниедегі жаратылысты көзбен кереді емес пе, - дедім,- бірақ көздің ағы көрмейді, ортасындағы кішкене қарашығы ғана көреді. қараның асылдығына осы дәлел. екіншіден, қағаз ақ, одан оқып білім ала алмайды, үстіне жазған қара сияданөнер-білім алады. үшіншіден, жас шақта ң сақал-шашы қара болады. осыған байланысты жас күнде ақыл, білім, қайрат көп болады. қартайғанда шаш-сақал ағарады. ал, ақыл, білім, қайрат та азаяды. сондықтан ақтан қараны асыл ма деп ойлаймын, - дедім.сонда әбіш: -   оның бәрін қалай білдіңіз? - деді.-   ақылмен білдім, - дедім мен.-   олай болса, ақыл мида болмай ма, ал ми ақ зат емес пе! екіншіден, ақыл - нұр, жарық зат. о да аққа ұқсамай ма? - деді. мен ң тауып айтқан сөзіне риза болып, маңдайынан иіскедім.