Жетіқарақшы туралы аңыз ​

Жетіқарақшы бұл жұлдыз. Бұрынғы замандағы байырғы халық бұл жұлдызға қарап астрономиялық сағат екенін білді.

Жетіқарақшы туралы грек мифологияларында да кездестіруге болады. Грек мифологиясы бойынша Зевс сүлу ару Каллистоны ханымы Гераның қызғанышынан құтқару үшін оны аюға айналдырып жіберген екен. (Кейбір аңыздар бойынша аюға айналдырушы Гера.) Бірақ Гера оны қуғындауын тоқтатпай әйел аңшы құдайы Артемидаға әлгі аюды атып алуды бұйырады. Сонымен Зевс Аюды ғарышқа шығарып жіберуге мәжбүр болады. Сөйтіп Үлкен аю шоқжұлдызы пайда болады. Ал, Темірқазық сол шоқжұлдыздағы өте жарық жұлдыздардан құралып, шөміш пішінді әйгілегендіктен, дербес те қарастырыла береді.Жетіқарақшы туралы ертедегі ата-бабаларымыз аңыз әңгімелер қалдырып кеткен болатын. Мысалыға мынадай ертегі бар."Тәңірі өз аттарын Темірқазыққа байлайды. Темірқазықтың қасындағы қос жарық жұлдыз сол Ақпоз ат пен Көкбоз ат есептеледі. Темірқазыққа арқандалған тұлпарларды ұрлау үшін жеті қарақшы жылқыны торуылдап, жайылған жылқының соңынан қуалап баспалап айналып жүреді. Бірақ әр күні таң атып кетіп олар қапы қалып отырады.» Одан басқа мынадай ертегі де бүгінгі күнге дейін жеткен. «Осыдан көп заман бұрын аспан әлемінде ағайынды жеті жігіт өмір сүріпті.Өздерінің ауызбіршілігі мықты, күшті, сотқарлықпен аты шығып жүріпті. Күндердің күнінде ағайындылардың бірі Үркершоқжұлдызының Үлпілдек атты сұлу қызына ғашық болып, ұрлап кетіпті. Сол әрекетінен кейін оларды басқалар Жетіқарақшы атап кетіпті. Қыздарын қарақшылардан құтқарып алу үшін Үркеліктер әлі де Жетіқарақшыны қуып жүр екен дейді, жақындап қалғанда ылғи да таң атып қала береді екен. Қуып жеткенде олардың қырғын соғысынан ақырзаман болады дейді, аңыз. Ең жарқырап тұрғаны қарақшылардың атаманы, жанында көмескіленіп тұрғаны сол Үлпілдек ару екен. Шын мәнінде зер салып байқап қарасақ, Жетіқарақшының сабы жағынан қарасыңыз Екінші әлде үшінші жұлдыздың түбінен әлсіз жарықты жұлдызды көресіз. Одан соң аспан әлемінің екеуі екі қарама қарсы тұсынан туса да таң бозарғанда бір-біріне өте жақындап қалады,».

қасиеттеріқасқырдың өзге хайуандардан дара, олардың ешқайсысына ұқсамайтын қасиеттері көп. оның бойындағы осындай ерекшеліктерге негізделіп айтылатын аңыздар да жетерлік. солардың бірі-түркілердің түпнегізін көкбөрімен байланыстыруы.қасқырлардың ішіндегі көк аспан түстес келетіндері мен ақ қасқырлар аса киелі хайуан болып есептеледі. олардың ға көрінуі де сирек. мұндай көкбөрілермен кезіккен да «тегін емес, киелі қасиеттерге ие кісі» болып табылады.aңызежелгі қытай мынадай бір аңыз бар: кезекті бір шайқаста ғұндардың бір бөлігі қатты жеңіліс табады. қарсыластары сол жердегі бүкіл ғұн атаулыны қырып-жойып, атып-шауып тастайды. ең аяғында жалғыз ер ғана қалады. «ит қорлықпен өлсін» деген мақсатта дұшпандары оның аяқ-қолын шауып кетеді. елсізде қалған бір қасқыр тауып алады да өз сүтімен асырайды. аяғы баспайтын биік бір таудың ішіндегі үңгірде өсіп, ер жетеді. осы қасқыр жүкті болып, он ұл тауыпты. түркі халықтары осы он ұлдан тараған-мыс…тағы бір аңыз: «айдай сұлу бір ару бөлмесінде ұйықтап жатқанда, оған бір көкбөрі келіп, қосылады. күн сәулесі кейпінде келген көкбөріден қыз жүкті болады. түркілердің түпнегізі осы қыздан тараған»…сипатықасқыр — қайсар, аса сақ, қу хайуан. қайсарлығы — оның кез келген айқаста жеңіске жеткенше не жеңіліп, демі үзілгенше шайқасуынан көрінеді. ал аса сақ, аса қулығы әр түрлі әрекеттеріне байланысты айтылған. бірде бір сұр қасқыр ауыл-үйдің арасына кіріп кетеді. қиқулап қуа жөнелген топ алдында ғана келе жатқан қасқырдан демде көз жазады да қалады. ары іздейді, бері іздейді, жоқ. кейін артынан анықтап білсе, арлан қасқыр ауыл арасында тұрған электр желісінің бағанасын құшақтап, тікесінентік тұра қалған екен. сұр бағана мен сұр қасқыр ешкімнің назарына да ілікпепті. қасқырдың ақылдығына танданысқан топ, бастарын шайқаса тарқасыпты.қазір қасқыр аса азулы, жыртқыш ретінде суреттеледі. әлі де солай. бұғауға көнбейтін тұз тағысының аса жыртқыштығын дәріптеудің ең көрнекті үлгісі — «көксерек» фильмі. мұнда қасқырдың үстемдігіне еш көнбейтіндігінің ең нанымды дәлелі көксеректің жарып кетуінен айқын көрініс табады. бұл — қасқырдың мейіріммен ұстауға да көнбейтіндігінің дәлелі.қасқыр — дала тағысы. киелі саналатын көкбөрі тұқымына қатысты тағы бір дерек, ол — оның отбасына беріктігі. қасқыр бір ғана отбасына ие және ол — бөлтірік тәрбиесін толықтай өз мойнына алған хайуан. ауыздандыру, бөлтірігін көкжалға айналдыру, бәрі-бәрі — осы ата қасқырдың құзырындағы міндет. өзге хайуандарда жоқ осы қасиеттер киелі жаратылыс иесін әр кез даралап тұрады.