Галамшар туралы малимет​

Ғаламшар немесе Планета (көне лат. планета, грек. астер планетес — кезбе жұлдыздар) — өз орбитасы бойынша Күнді не басқа жұлдызды айнала қозғалатын, гравитациялық өріс жасауға өз салмағы жеткілікті, соның нәтижесінде шар тәріздес орбитаға ие аспан денесі.[1]



Уран (солда), Нептун (оңда), Жер (төменгі солда), Сириус Б (төменгі ортада) және Шолпан (төменгі оңда).

Ғаламшар — өздігінен жарық шығармайтын, жұлдызды айнала қозғалатын, орталық жарық көзімен салыстырғандағы массасы шағын аспан денесі. Күн жүйесінде 9 үлкен планета, 43 планета серіктері, бірнеше ондаған мың кіші планеталар (астероидтар) белгілі. Үлкен планеталардың пішіні сфера тәрізді, соған жақынырақ болады. Күн жүйесіндегі Планеталар Күн жарығын шағылдырғандықтан көрінеді. Кейбір жақын жұлдыздың айналасындағы Планета осы жүйенің масса центрінің түзу сызықты қозғалыс траектория маңайында тербелуін бақылау арқылы анықталады. Қазіргі космогон. теория бойынша планеталық жүйелер Галактикада кеңінен тараған құбылыс болып табылады.

2006 ж. тамызында Прага қаласында 75 елден жиналған 2,5 мыңдай астроном Халықаралық астрономиялық одақ маслихатында ресми түрде ғаламшар мәртебесін алу үшін аспан денесіне қажетті көрсеткіштерді бекітті.

1930 жылы ашылған және содан бері Күн жүйесіндегі 9-шы ғаламшар саналып келген Плутон мәртебесінен айырылды. Жаңа жіктелім бойынша Плутон енді шағын ғаламшарлар немесе планетоидтар санатына жатады.[2]

Енді аспанда 8 ғаламшар ғана қалды. Олар:

1)Меркурий

2)Шолпан

3)Жер

4)Қызылжұлдыз

5)Есекқырған

6)Қоңырқай

7)Уран

8)Нептун

Родился 28 января 1873 года. когда ахмету было тринадцать лет, к ним в аул приехали полицейские во главе с полковником яковлевым и устроили погром, отец ахмета байтурсын шошак-улы и три брата ахмета не стерпели издевательств и избили полковника. за это были высланы на 15 лет в сибирь. ахмет байтурсынов обучался грамоте у аульных мулл. родственники отдали его в тургайское двухклассное -казахское училище. окончив его ахмет байтурсынов отправляется в оренбург для продолжения образования и поступает в четырёхлетнюю учительскую школу, основанную просветителем ибраем алтынсариным. в оренбурге он испытывал большие финансовые трудности, но всё же окончил школу в 1895 году. в 1895—1909 годах преподавал в аульных волостных училищах актюбинска, кустанайского и каркаралинского уездов. во время работы в кустанайском уезде ахмет байтурсынов жил в доме у лесника, где полюбил его дочь александру ивановну. они поженились. брак их был совершен по-мусульмански в кустанае, и она изменила свое имя и фамилию, стала именоваться бадрисафой мухаметсадыковной байтурсыновой. они жили в кустанае, где он работал в -казахской школе учителем. на следующий год переехали в омск, затем в каркаралинск, где пробыли до 1909 года. но детей у них не было. в 1905 году активно включается в политическую деятельность. один из авторов «каркаралинской петиции», в которой декларировались требования прекратить экспроприацию земли у казахов, приостановить поток переселенцев, учредить народные земства. в 1907 году он был впервые заключен в тюрьму за критику царской администрации, а в 1909 году байтурсынов был вторично заключён на 8 месяцев без суда в семипалатинскую тюрьму. в 1913 году байтурсынов вместе с бывшим депутатом первой государственной думы алиханом букейхановым и поэтом и писателем миржакипом дулатовым открывает в оренбурге газету «казахский куй».