1) Тітіркену А) Өсімдіктер мен жануарлар қоршаған орта жағдайына бейімделе алғанда ғана түрлерін сақтап қалады, сондықтан олар түрлі өзгерістерге ұшырайды 2) Көбею В) Тұқымның өнуі, жапырақтардың біртіндеп жазылуы, бүршіктердің, гүлдердің біртіндеп ашылуы, жарыққа қарай бағытталуы (күнбағыс, бөлме өсімдігінің жарық көп түсетін жағының ерекше өсуі, т.б.) мұртшалары арқылы қасындағысы екінші бір өсімдікке шырмалуы
3) Зат алмасу С) Жоғары сатыдағы ағзаларды былай қойғанда көзге көрінбейтін микроағзалар ұрпақ қалдыру үшін екіге бөліну арқылы өте қарқынды көбейеді. Өсімдіктерде көбеюдің үш түрлі жолы бар: жынысты, жыныссыз, өспе мүшелері арқылы көбею.
4) Қозғалыс D) Ағзаның айналадағы ортамен қарым-қатынас жасауы, оның нәтижесінде, біріншіден ағза өз тіршілігіне қажетті заттар алады
5) Бейімделу Е) Қоршаған ортаның физикалық немесе химиялық өзгерістеріне, яғни тітіркендіргіштерге әсер етуі

на луне                      

ай бетіне түскен күн сәулесінің 7%-і ғана кейін шағылады. айдың 354 сағатқа созылатын күндізгі уақытында оның беті 130ос-ға дейін қызса, сонша уақытқа созылатын түнінің ортасында — 170ос, ал таң
алдында — 200ос-ға дейін суиды. атмосферасының жоқтығынан ай бетінің жылынуы мен суынуы күн сәулесінің түсу бұрышына байланысты тез өзгеріп отырады. жай көзбен қарағанда ай бетінде қарауытқан дақтар көрінеді. олар шартты түрде “теңіздер”, “мұхиттар”, “көл”, “шығанақ” деп аталған. сыңардүрбімен
(телескоппен) қарағанда ай бетінен тау сілемдері, жарықтар, арналар, шыңдар, аңғарлар мен киіз үй пішінді объектілер, “кратер”, “цирк” деп аталатын сақина тәрізді таулар, ұзыннан ұзақ созылып жатқан жоталар мен тау тізбектері (альпілер, аппениндер т.б. делінетін) байқалады. негізінен аспан
тастарының соқтығуынан болған кратерлердің диаметрлері бірнеше км-ден 400 км-ге дейін барады. цирктердің диаметрі шамамен 200-250 км, ал оны қоршаған тау жоталарының биіктігі 3-7 км. ай бетін үлкенді-кішілі тас, құм және ұлпа топырақ жапқан. бұл тастар күн сәулесі әсерінен желініп жұмырланған. ғарыш
кемелерімен айдан әкелінген материалдарды зерттеу нәтижесінде, онда тіршіліктің ең жабайы түрінің де жоқ екендігі анықталды. ай материалының қ құрамы жердегіден өзгеше. ай жынысында хром, титан, цирконий сияқты элементтер көп, ал алтын, күміс, платина сияқты элементтер аз кездеседі. онда негізінен
темір, титан, цирконий қоспасынан құралған белгісіз минералдар табылды. ай жыныстары бұдан 3,6-4,6 миллиард жылдар бұрын пайда болған. бұл — күн жүйесінің жаралуымен шамалас уақыт. айдың планеталардан қалған заттардан өз алдына дербес жаралуы мүмкін. кейін оны жер өзіне тартып серік етсе керек. бұл
мәліметтер өткен заманда ай жерден бөлініпті-міс, тынық мұхиты соның орны екен деген көзқарастың теріс екендігіне