Мәтінді оқы. Дұрыс не бұрыс ақпаратты анықта. – Алан, интернеттен не қарап отырсың?

– Дана, елімізде жойылып бара жатқан жануарлар туралы оқып отырмын.

– Қай жануарларға жойылу қауіпі төніп тұр екен?

– Әсіресе, киік пен бұғы, марал туралы ақпарат көп. Өкінішке қарай, адамдар байлықты бағалап, аяламайды.

– Бұл жануарлар мемлекет тарапынан қорғауға алынбаған ба?

– Қызыл кітапқа енгізілген. Сирек кездесетін жануарларды аулауға тыйым салынған.

– Сирек кездесетін жануарларды кімдер аулайды?

– Киік, бұғы және марал – бағалы жануарлар. Олардың соңына броконерлер түсіп жатыр. Олар жануарлардың түрлерін жойып, қоршаған ортаға зардабын тигізеді.

– Табиғатты аялау үшін қандай іс-шара жүргізуге болады? Бірге ойланып көрейікші.

– Оқушыларымен бірге «Табиғатты аяла!» деген тақырыпта жойылып бара жатқан жануарлар туралы жарнама түсіруге болады. Кейін барлық әлеуметтік желі мен БАҚ құралдары арқылы тарата аламыз.

– Алан, керемет ұсыныс! Сирек кездесетін жануарларды сақтап қалайық!

Ақпарат

Дұрыс/бұрыс

1. Киік, бұғы және марал – бағалы жануарлардың бірі.

2. Киік пен бұғы, марал туралы ақпарат жоқ.

3. Табиғатты аялау үшін қандай іс шара жүргізуге болады?

4. Әлеуметтік желі мен БАҚ құралдары қатыспайды.

​

Қазақта «ас атасы – нан» деген сөз бар, яғни астың, дәмнің үлкені – нан. ақ пен қараны ажыратып танымай тұрып-ақ оған оң қолына нан ұстауды, нанды баспауды, тастамауды үйретеді. нан қасиетті. кез келген тамақты екі күн жесе, ол қанша нәрлі болғанымен сол тамақтан жалығады. ал бірақ өмір бойы наннан шықпайды, наннан зерікпейді, жалықпайды. дастарқаныңыздың үстінде күнде нан тұрмаса, көңіліңіз де, дастарқаныңыз да – орта, берекеңіз кетіп, дүние ойсырап тұрған секілді басқа тамақ көзіңізге көрінбейді. нанның қасиеттілігінің өзі осыдан-ақ көрінеді. ұнның құрамындағы ң бойына нәр беретін, куат беретін ағзаға қажеттінің бәрі бар. өзге халықты қ, қазақтың нансыз күні жоқ деуге болады. қазақта «қатықсыз қара су ішіп, қара нан жесек те, амандық болсын» деген де сөз бар ғой… «нанды жерге тастама», «нанның үстіне зат қойма», «нанды төңкерме», «нанды бір қолмен үзбе» деген сөздің барлығы – сол нанның қасиетіне орай айтылған тыйымдар. тіпті ашыққан кезде қолы жетпейтін биікте тұрған нанды құранның үстіне шығып алуға болады екен, бірақ нанның өзін ешқашан баспаған. нанның қасиетті құраннан да жоғары бағаланатынын осыдан-ақ білуге болады. « атамыз бен хауа анамыз пейіштен қуылған кезде ит бірге ілесіп кетіп, сонда бидай иттің ұртында келген дейді. итті «жеті қазынаның бірі» дейтін себебіміз сол иттің ырыздығын жеп жүр» деген бұрыннан келе жатқан аңыз бар. бір таңданарлығы, жер бетінде басқа дақылдардың, жемістердің барлығының жабайы түрі бар. айталық, алманың, жуаның, сұлының дегендей, барлығының жабайы түрі табиғатта кездеседі, бірақ бидайдың жабайы түрі жоқ. сол себептен де, қазіргі тілмен айтсақ, бидайдың ғарыштан келгеніне иланасың. шынымен, осы қисынға, «бұл жердің дәні емес, бізге бейнебір ғарыштан жеткен» дегенге біртүрлі сенгің келеді. үйге келген кез келген асығыс болса да, өзге тамақтан емес, наннан ауыз тиіп шығады. ң арасындағы ынтымақ бірлік, бір-біріне деген жақсы қарым-қатынас, ауызбіршілік дастарқанның үстіне қойылған нан арқылы нығая түседі, яғни өзі нан ауыз тиген үйіне қазақ жамандық тілемеген. нанын берген ға жамандық ойламаған. қазақтың «бір күн дәм татқан жерге қырық күн сәлем» дейтін сөзі осыдан келіп шыққан.