Төрт түліктің пайдасы Түйе - төрт түлік малдың ең қасиеттісі. Қазақ халқы түйені «дала кемесі» деген. Ол
шөлге шыдамды, көшкенде көлік, жесе - ет, жүні - киім. Түйенің жүнінен бас киім,
шапан не тек жамылғы көрпелер жасаған, аяққа басуға болмайды деп төсеніштер
жасамаған. Түйенің шудасын, сүтін емге пайдаланған. Сүтi қою, құнарлы. Сүтінен шұбат,
құрт, балқаймақ, т. б. жасаған.
Сиыр үйдің берекесі, айран-сүттің көзі, отбасының асыраушысы ретінде қадірлі
мал болған. Ертеде сиыры жоқ үй кедей үй деп есептелген. Ертеде сиырдың терісінен
ыдыстар, қымыз анытатын сабалар, сусын құятын торсықтар жасаған. Сиырдың тезегін
отын ретінде пайдаланған. Ал мүйізінен тарақ жасаған.
Қой - төрт түліктің ішіндегі қазақтың сүйіктісі. «Мал өсірсең қой өсір, пайдасы
оның көл көсір» деген қазақ атамыз. Өзі өсімтал, сүті майлы әрі жұғымды, қонақ асы. Қой
мен ешкінің иленген терісін түрлі сырт киім мен аяқ киім тігуге пайдаланған. Қойдың
жүнінен киіз басып, жіп иіріп, баулар жасалады, кілемдер, текеметтер тоқылады.
Қазақ халқы қой мен ешкіні «уақ мал» деп атайды. Ешкі - өте өсімтал мал. Ешкінің
еті жеңіл, әрі сіңімді, сүті өте құнарлы. Ана сүтіне жарымаған баланы ешкі сүтімен
асыраған. Ешкінің серкесінің бүкіл отарды бастап, жайылымға апарып, әкелетін қасиеті
бар. Ешкі жеңілтек мал деп есептелген, мінезі ұшқалақ, шы «ешкі құсап
селтеңдеп» деп ешкіге теңеп отырады. Тағы ешкінің жүнінен жылы әрі жұмсақ түбіт
орамалдар тоқиды.
Жылқы - қазақтың қасиетті малдарының бірі. Ат - ер қанаты. Жылқы жүйрік, әрі
өте төзімді мал, оны көлік ретінде пайдаланады. Қымызы ем, еті мен сорпасы қысты күні
тоңдырмайды. Жылқының жалынан, құйрығынан арқан жіп есіледі, етінен қазы-қарта,
Аал-жая жасайды.

265

481

Посмотреть ответы 1

Ответы на вопрос:

MastaM

Қазақ тiлi

4,8(49 оценок)

Әйтеке би байбекұлы (1644-1700), кіші жүздің бас биі, тәуке ханның басшылығымен, төле, қазыбек басқа да билермен бірге қазақ тайпа-руларының басын қүрап, бір орталыққа бағынған бірегей хандық қүруға үндеді, қазақ қауымының қарым-қатынасын реттейтін «жеті жарғы» атты әдет-ғүрып заңдарының жинағын жасауға қатысты. туысқан, қарақалпақ, қырғыз елдерімен достық одақ жасауға, көршілес мемлекеттермен елші алысып, мәмле орнатуға ат салысты. кіші жүз шаруаларының жоңғар-қалмақ басқыншыларына қарсы күресін бастаушылардың бірі болды. өзбекстан еліндегі нүрата ауданының сейтқүл қорымында жерленген. айтеке би байбекулы (1682-1766), главный бий младшего жуза, один из советников хана тауке, известный оратор, обладавший разносторонними способностями, организатор борьбы против джунгарских завоевателей. при решении в ханском совете государственных дед связанных с внешней и внутренней политикой казахского ханства, выполнял важную роль, исполнял судебные функции. под руководством хана тауке с биями толе, казыбеком и другими способствовал воссоединению казахских родов и племен. один из составителей свода законов "жеты жаргы". принимал активное участие в установлении дружественных отношений казахского ханства с киргизскими и каракалпакскими , в развитии ханом тауке -казахских торговых и дипломатических отношений. похоронен в местности сейткул нуратинского р-на (узбекистан).

Реши свою проблему, спроси otvet5GPT

Быстро
Мгновенный ответ на твой вопрос
Точно
Бот обладает знаниями во всех сферах
Бесплатно
Задай вопрос и получи ответ бесплатно

Задай свой вопрос

Популярно: Қазақ тiлi

Есть вопросы?

Как otvet5GPT работает?

otvet5GPT использует большую языковую модель вместе с базой данных GPT для обеспечения высококачественных образовательных результатов. otvet5GPT действует как доступный академический ресурс вне класса.
Сколько это стоит?

Проект находиться на стадии тестирования и все услуги бесплатны.
Могу ли я использовать otvet5GPT в школе?

Конечно! Нейросеть может помочь вам делать конспекты лекций, придумывать идеи в классе и многое другое!
В чем отличия от ChatGPT?

otvet5GPT черпает академические источники из собственной базы данных и предназначен специально для студентов. otvet5GPT также адаптируется к вашему стилю письма, предоставляя ряд образовательных инструментов, предназначенных для улучшения обучения.