Берілген мақал-мәтелдерді оқып, екпін түрлерін ажыратыңыз. Прочтите пословицы и определите тип ударения 1. Нар жолында жүк қалмас. 2. Ат тұяғын тай басар. 3. Жүйрік ат бірде ат, бірде қанат 4. Сиыр сипағанды білмейді, Жаман сыйлағанды білмейді.

қаш — қазақстанның оңтүстік-шығысындағы тұйық көл.

аумағы жөнінен каспий, арал теңіздерінен кейінгі үшінші орында. алматы, жамбыл, қарағанды облыстарының шегінде, қаш-алакөл ойысында, теңіз деңгейінен 340 м биіктікте жатыр.

ауданы құбылмалы: 17 – 22 мың км², ұзындығы 600 км-ден астам, ені шығыс бөлігінде 9 – 19 км, батыс бөлігінде 74 км-ге жетеді. суының көлемі шамамен 100 – 110 км3. су жиналатын алабы 500 мың км²-ге жуық. орташа тереңдігі 6 м, ең терең жері 26 м. қаштың батыс бөлігіне іле (жер бетімен келетін судың 78,2%-ын береді), шығыс бөлігіне қаратал (15,1%), лепсі (5,4%), ақсу (0,43%) өзендері құяды. солтүстіктен ағатын аягөз, бақанас, тоқырауын, жәмші, мойынты, т.б. өзендер әдетте көлге жетпей сарқылады. көлдің солтүстік жағалауы сарыарқаның ұсақ шоқылы тау сілемдерімен ұштасып жатқандықтан, биік жарқабақ болып келеді және көптеген жыра-жылғамен тілімденген, ал оңтүстік жағалауы – суы біртіндеп тартылған кезде жиналған шөгінділерден пайда болған құмды ойпат. көлдің көптеген шығанақ, қойнаулары бар, аралдары аз, үлкендері: басарал, тасарал. қаш туралы алғашқы жазба деректер 13 ғасырдан белгілі. көлді тиянақты зерттеу 17 ғасырда басталды. орыс картографы және тарихшысы семен ремезов 1695 жылы «бүкіл сібір жері мен қалаларының » («чертежи всех сибирских городов и земель») атты атласында қашты «теңіз» деген атаумен көрсеткен. 18 ғасырдың басында көлде геодезиялық өлшеу жұмыстары жүргізілді. қаш 19 ғасырда клапроттың (1836) және швед картографы иоганн ренаттың (жоңғарияның картасын жасаған) карталарында бейнеленді. пауль рихтгофен (1877) мен александр гумбольдтың (1844) еңбектерінде қаш туралы деректер бар. қашты зерттеуге ресей ғалымдары да (иван мушкетов, лев берг, т.б.) ат салысты. қазақтың ұлы ғалымы шоқан уәлихановта қаш алабын зерттеп, сипаттаған. 1920 жылдан бастап қаш көлін кешенді зерттеу басталды, көптеген экспедициялар ұйымдастырылды. көлдің экологиялық жағдайын, суының қ құрамын, өсімдік, жануарлар дүниесін, алабының қ-қ сипатын зерттеумен 1970 – 90 жылдары ххқазақстан ғылым академиясының институттары, қазақ қ шаруашылығы ғылыми-зерттеу институты, қазақ ххгидрометеорологияъъ ғылыми-зерттеу институты, бірнеше институттары, т.б. айналысты. бұл жұмыстардың нәтижесінде көлдің табиғи орнықтылығын сақтап қалуға бағытталған нақты шаралар белгіленді, олардың біразы жүзеге асырылып, көл деңгейінің құлдырауы тоқтады. көл шөл және шөлейт климаттық белдеуде орналасқан. қаңтардағы орташа температура –15 – 170с, шілденің орташа температурасы 240с. жауын-шашынның көп жылдық орташа мөлшері 120 мм. ауаның салыстырмалы ылғалдылығы 55 – 66%, желдің жылдық орташа ғы 4,5 – 4,8 м/с. жел көлдің батыс бөлігінде көбінесе, солтүстіктен, шығысында – солтүстік-шығыстан соғады

- это озеро на юго-востоке казахстана.

каспийское море является третьим по величине после аральских морей. в пределах алматы, жамбылской, карагандинской областей, на высоте 340 м над уровнем моря, расположен -алаколь.

площадь варьируется: 17 - 22 тыс. км², длина более 600 км, ширина в восточной части 9 - 19 км, на западе - 74 км. объем воды составляет около 100-110 км3. площадь пашни составляет около 500 тысяч квадратных километров. средняя глубина 6 м, самая глубокая - 26 м. в западной части -иль (78,2% поверхностных вод) восточная часть рек впадает в реки каратал (15,1%), лепси (5,4%) и аксу (0,43%). аягоз, баканас, токурау, жамши, мойюнты и т. д., которые текут с севера. реки, как правило, истощаются в озере. на северном побережье сарыарка горы торосов клинья, высокой zharkain и полоснул многочисленные овраги jılğamen, а южный берег раскачки собирал, когда вода постепенно привлекает песчаный желоб. в озере много заливов, пригородов, небольших островов, взрослых: басарал, тасарал. первая записанная информация о восходит к 13 веку. тщательное изучение озера началось в 17 веке. российский картограф и семен ремезов в 1695 году назвал «все сибирские города и города рисунками» («чертеи все города сибири и земель») от имени «тенгиз». в начале xviii века геодезические измерения проводились на озере. был изображен в xix веке на картах клапрота (1836) и шведского картографа йоханна рената (карта джунгарии). имеются сообщения о в работах пола ритгофена (1877) и александра гумбольдта (1844). российские ученые также принимали участие в изучении (иван мушкетов, лев берг и великий казахский ученый шокан уалиханов изучил и описал бассейн. с 1920 года началось комплексное освоение озера , организовано множество экспедиций. в 1970-90 гг.