lamowitska

16.01.2020 03:50

Қазақ тiлi

Есть ответ 👍

МӘТІНМЕН ЖҰМЫС ТЫҢДАЛЫМ Оқылым -тапсырма. Д. Досжанның «Жібек жолы» романынан алынған үзіндіні тыңда, оқы. 3. Мәтіннің мазмұнын баянда. ... Ақиық ұстазы Әбу Насыр Мухаммед ұлы Мұхаммед Тархан Фараби туралы ойлады. Әбу Насырдың «Ізгі қала халқының көзқарастары туралы кітап» деген ғажайып шығармасын еске алды. Ол шығарманы үш рет оқып шыққан. Кітапта ұлы ғұлама қоғам туралы айтқан. Ұстазы қоғамды толық әм толымсыз деп екіге бөледі. Толық коғамның өзі үш түрлі: үлкен, орташа жане кіші. Үлкен қоғам - бүкіл жер жүзіндегі ақылды адамзат та; ал орташа қоғам – белгілі бір ел, мемлекет; кіші қоғамға жеке дара қала халқын жатқызған. Енді осы қалалардың өзін «ізгі» және «надан» деп екіге беледі. «Адамдары бақытты болу үшін біріне-бірі көмектесіп отыру максатымен бірлескен қала ізгі қала болады, халқы бақытқа жету үшін өзара көмектесіп отыратын коғам да Коғам болады», – дейді. ізгі Надан қалаларды Әбу Насыр бабасы сегіз түрге бөледі. Бұл қалалардың халқы бас пайдасын жұрт мүддесінен жоғары қояды, өзімшіл, менмен, мақтаншақ келеді. Олардың ұғымынша, өмірдің ең асыл лаззаты байлықта, билікте. Мұндай адамдардың арасындағы байланыс та болымсыз, тұрлаусыз нәрсе... Япырмай, ғұлама бабам осы кітабын жазғанда көз алдыңда қандай қаланы елестетті екен? Ауызбірлігі мол, түсінігі терең, бір-біріне қол ұшын беріп отыратын қаласы осы Отырар емес пе? Әбу Насыр ізгі қаланы қатты аңсаған. Оның ойлауынша, ізгі қала тұрғындарының дені бақытты, білімді, өнерлі, зергер, еңбексүйгіш, меймандос, шыншыл болады. Өсек, өтірік, ұрлық, бұзақылық жойылған. Жұрт та бір-біріне үнемі ізгі ниетпен көмектеседі, қайғысына қосыла қабырға қайыстырады, қуанышын қоса көтереді. Ешбір қаламен соғыспайды, бірақ өзгелер шабуыл жасай қалса тойтарар қайраты мол. Ешкімге есесін жібермейді. Ол қаланың әміршісі де ержүрек, білімді, қылышты емес, кітапты сыйлайтын саналы жан болғаны ләзім... Иланшы Кадырхан мен Исмаил Әнет бабаның соңынан жүрді. Бөлмелердің тебесі кілең күмбезденіп қосылған, тас тебеде сәуле түсетін, ауа кіретін дөңгелек ойықтары бар. ... Қос қабырғадағы тас серелер толы кітап. Иланшы Қадырхан тап алдыңда жылтырап кез тартқан үлкен кітапты қолына алды, ашып қарады, ішінің өрнегі таң қалдырады, әр бетті қошқар мүйіз сызықтармен көмкерген, жазудың өзі әрқилы бейнені елестететін нақышпен жазылған. Мұқабасын күміс құймаларымен әшекейлепті, аса салмақты. Әнет баба — Хан ием, отыз үш оқ дана аса бағалы кітап пен қолжазба қоры бар, – деп, кітапханадағы кітап санынан хабардар етті Д Досжаннан