Су – тіршілік көзі Сусыз тіршілік жоқ. Тамақсыз бірнеше күн өмір сүруге болады. Ал сусыз сонша уақыт өмір сүру мүмкін емес. Жер бетінің үштен бірі құрлық. Ал үштен екісін су алып жатыр. Мұхиттар, теңіздер, өзендер, көлдерде, жер астында, топырақта да су бар. Мұздықтар да қатып қалған су болып табылады. Су атмосферада бұлт, тұман, бу, жаңбыр, қар түрінде болады.
Су сұйық, қатты және газ тәрізді үш түрінде кездеседі. Судың көптеген заттарды оңай ерітетін қасиеті бар. Табиғатта қо жоқ таза су кездеспейді. Таза суды тек зертханадан ғана алуға болады. Ондай судың ешбір дәмі жоқ. Теңіз суының құрамында еріген тұздар бар. Сондықтан оны ішуге болмайды.
4.     Мәтінде жауабы бар сұрақты таңдаңыз.
A.    Атмосфераның құрамы қандай?
B.    Адам неге сусыз өмір сүре алмайды?
C.    Су табиғатта қандай түрінде кездеседі?
D.    Сусыз қанша уақыт өмір сүруге болады?
E.    Табиғаттағы қо бар сулар ағаштарға пайдалы ма?
5.     Мәтінге сәйкес ақпаратты белгілеңіз.
A.    Адам теңіз суымен қоректенеді.
B.    Суда затты еріткіштік қасиет бар.
C.    Сусыз біраз күн жүруге болады.
D.    Құрлық судан гөрі кең жерді алып жатыр.
E.    Қо бар сулар ағаштарға пайдалы.
 
​

“терең”сөзінің ауыспалы мағынасын табыңыз. a) терең білім. b) терең су. c) терең өзен. d) терең көл. e) терең құдық. 2. езулік дауыстылар қатарын толықтырыңыз: а, ә, е, э, ы, і, a) ө. b) ү. c) о. d) у. e) и. 3. соңы үнді дауыссызға аяқталатын сөзді көрсетіңіз. a) міндет. b) қозы. c) ағаң. d) көрпеш. e) кенесары. 4. сөздің ең алғашқы мағыналық бөлшегін қалай атайтынын көрсетіңіз. a) күрделі сөз. b) қосарлама сөз. c) біріккен сөз. d) туынды сөз. e) түбір сөз. 5. күрделі зат есімді табыңыз. a) жұмысшы. b) оқулық. c) асхана. d) өнеркәсіп. e) басшы. 6. сан есімге қандай тыныс белгісі керек, анықтаңыз. қапты 2 ден көтеріңдер. a) үтір. b) дефис. c) қос нүкте. d) нүкте. e) тире. 7. заттың өзін де, белгісін де, санын да білдірмейтін, есім сөздер орнына жұмсалатын сөз табын көрсетіңіз. a) етістік. b) сын есім. c) зат есім. d) есімдік. e) сан есім. 8. бұйрық райлы етістікті табыңыз. a) барған. b) барды. c) бар. d) бармақ. e) барар. 9. сөйлемде неше еліктеу сөз барын белгілеңіз. қарға қарқ етті, ірімшік жерге салп етті. a) 3. b) 2. c) 4. d) 1. e) 5. 10. омоним бола алмайтын сөзді белгілеңіз. a) терезе. b) өлең. c) табыс. d) отау. e) орыс. 11. сөз арасындағы кейінді ықпалды табыңыз. a) жүз сом. b) салт-сана. c) қара торы. d) қол орақ. e) тоғай іші. 12. салыстырмалы шырайды табыңыз. a) сарғылт. b) аса көп. c) сап-сары. d) өте сары. e) сары. 13. себеп-салдар үстеулі тіркесті көрсетіңіз. a) тез келді. b) амалсыздан көнді. c) дереу жетті. d) етпетінен жығылды. e) жорта сөйледі. 14. септеулік шылауды көрсетіңіз. a) шынар-ай, ойымды дөп бастың, сәулем. b) егер жолым болып кетсе, бәріңе жақсылық болады. c) жұмыстан бұрын сенімен кездесу қиын боп кетті. d) я ұл, я қыз болсын, ұрпақ болса болғаны. e) көкірегі ашуға толып тұр, бірақ оны сыртқа шығармады. 15. жанаса байланысқан пысықтауыштық қатынасты табыңыз. a) мәдимен кездесу. b) мейірімді . c) ақсақ құлан. d) үздік оқу. e) жолдассыз . 16. тура толықтауыш қатысқан сөйлемді табыңыз. a) тек жүрсең, тоқ жүресің. b) өтірікші өзін алдайды. c) оқусыз білім жоқ. d) әдеттің жөні-әдет. e) қар жауды. 17. аралас құрмалас сөйлемнің арасына үтір мен сызықшаның қойылу себебін анықтаңыз. егер мұғалім болғымыз келсе, жалдайтын ауыл да табылды, менің жалданғым да келді, - оған баймағамбет болмады. a) бірыңғай мүшеге. b) қарама-қарсылық мәні болғандықтан. c) күрделі сөз тіркестерінің арасына. d) қалған сөйлемге басыңқы сыңар ұйытқы болғандықтан. e) себеп мәнді мағыналы болғандықтан. 18. «біріншіден, екіншіден» деген қыстырма сөздердің мағынасын анықтаңыз. a) көңіл-күй. b) өкіну. c) ой тәртібі. d) сендіру. e) мақұлдау. 19. сызықшаның қойылу себебін анықтаңыз. абай операсы - қазақ музыкасын биік белге шығарған ірі туынды. a) бастауыш - сан есім, баяндауыш - етістік. b) қосарлы айқындауыш. c) бастауыш - есім, баяндауыш - есім. d) бастауыш сын есім, баяндауыш зат есім. e) бастауыш та, баяндауыш та атау тұлғадағы зат есім. 20. грамматикалық тұлғаларында өзгерісі бар диалект сөзді табыңыз. a) маңдай. b) аласа. c) көз. d) пысқан. e) қырағы. 21. түбір тұлғасы өзгеріске ұшырап біріккен сөзді табыңыз. a) қырықаяқ. b) саңырауқұлақ. c) ақкенже. d) түрегел. e) ілімхан. 22. еркін сөз тіркесін табыңыз. a) қоян жүрек. b) су жүрек. c) қалта сағат. d) жүгіріп бара жатыр. e) төбе шашы тік тұру. 23. жақсыз сөйлемді табыңыз. a) ердостың атқа мінгісі келді. b) абай шығармаларынан үзінді келтірді. c) асанмен бес жыл бірге оқыдым. d) қызықты кітап. e) мөлдір бұлақ. 24. төлеу сөзді көрсетіңіз. a) – айналайын, келінжан, өркенің өссін! b) той да өтті, ыбыштың есін алған көкпар да өтті. c) артына қарап өкініш көрсе, алдына қарап үміт көреді. d) тәуелсіз елдің тірегі – білімді ұрпақ. e) сәбит мұқанұлы бір кітапты бітіріп, екіншісін бастағанда, демалатынын айтты. 25. соңғы жылдары шешендік сөздерді жинап, зерттеп, танытуға үлес қосқан ғалымды табыңыз. a) ә.кекілбаев. b) м.жұмабаев. c) а.байтұрсынов. d) б.. e) с.сейфуллин. 1. a 2. e 3. c 4. e 5. d 6. b 7. d 8. c 9. b 10. e 11. c 12. a 13. b 14. c 15. d 16. d 17. e 18. c 19. e 20. d 21. d 22. c 23. c 24. e 25. d