Ы.Алтынсарин «Дүние қалай етсең табылады?» Француз жұртының бір білімді адамы жазады:
— 1791 жылда, өзім университет деген үлкен школда оқып жүрген жігіт күнімде, әр жеті сайын Версаль қаласындағы шешеме жаяу барып-қайтып тұрушы едім. Сонда әрдайым жолымда бір Антон деген тіленші отырып, қайыр сұрап алып жүруші еді. Бір күні тағы сол жолмен келе жатып, бір орта бойлы арықтау кісіге ұшырасып, жөніміз бір болған сон, бірге келе жатқанымызда, әдетше манағы Антон алдымыздан шығып қайыр сұрады. Қасымдағы кісі тоқтап, Антонның бетіне қарап тұрды да айтты:
— Сен қарауға еп-есті кісі секілді көрінесің және жұмыс істеуге қуатың да бардай көрінеді, сөйтіп тұрып мұндай жаман іспен өзінді кемшілікке салып жүрсің. Бай болғың келсе мен саған ақыл айтайын: мен өзім де сендей кедей едім, бірақ сендей тіленшілік қылғаным жоқ; елден, қала-қаладан қыдырып жүріп, әуелі боқтық, салам арасынан, не болмаса жай кісілерден ескі шүберек сұрап жыйып жүрдім. Ол шүберектерді апарып қағаз істейтін фабриктерге сатып, соныменен азды-көпті ақша болған соң бір есек, бір арба алдым, мұнан соң әуелі аздап, бара-бара кебірек, әр үйден ескі-құсқы, тұтынуға жарамайтын шүберектерді сатып алып, арбамен жүріп сауда ете бастадым. Осындай іспен жеті жылда он мың франк[1] ақша тауып, енді бір қағаз фабрикасына кірістім. Жасым жас, ісіме нық, жинақты және еріншектікті білмегеннен соң, осы күнде екі әйдік тас жұртым[2] бар, фабрикамды балама бердім, үмітім бар, балам да аштық көре қалмас деген. Себебі: баламды да жасынан бос жүруге, еріншектікке, қиналмай мал табуға үйретпедім. Осы айтқанымша машақаттанудан қашпасаң, сен де бай боласың Антон, — деді де, жөніне жүріп кетті.
Антон бұл сөздерді есіткен соң терең ойға қалып, қайыр сұрауын да ұмытып тұрып қалды.
1815 жылда Брюссель деген қаладан өтіп бара жатып, бір кітап сататын үлкен дүкенге кірдім. Дүкеннің ішінде бірнеше приказчиктерге олай-бұлай етіңіз деп, бұйырып тұрған бір купецтің кескіні көңіліме таныс реуішті көрінді. Сөйтіп тұрғанымда әлгі кісі мені көріп, бетіме қарап тұрды-тұрды да, қасыма келіп айтты:
— Айып етпесеңіз сұраймын, мұнан жиырма бес жыл бұрын сіз оқу оқып жүріп, жұма сайын Версальдегі үйіңізге барып жүрген жеріңіз бар ма еді?
Сонда ойыма түсіп, таң қалып:
— Сен Антонбысын? — дедім.
— Рас, — деді Антон, — мен сондағы көрген тіленші Антоныңыздың өзімін. Сол жүргеніңіздегі бір күн қасыңызда бірге жолыққан кісінің айтқандары көңіліме кіріп кетіп, тіленшілікті тастап, жұмысқа кірістім, ісіме нық, малыма күтімді болдым; ақырында, сол кісінің айтқаны келіп, мінекей, осы зор дүкеннің иесі болдым, — деді.
2-тапсырма.Пікір білдіріңіз.мәтінінде көтерілген басты мәселеге қатысты өз пікірлерін білдіреді
297
353
Ответы на вопрос:
1. арнайы қонақ: ол - әдейі шақырылған ағайын-туыс, дос-жаран, көр- ші-көлем, құда-құдағи, сыйлы, құрметті кісілер. құдайы қонақ: бұлар – шалғай елден, алыс жерден жолаушылап жүріп сапарында көлігі болдырып немесе жолдан адасып, шаршап, тынығу үшін қонған тосын, бөгде қонақ. қыдырма қонақ: үйден-үйді, ауылдан-аул- ды кезіп, ерігіп желіккен, үлкенге сәлемшіл, кішіге баташыл, әжені аялап, жеңгені паналап, ағаға жол, ініге жел бергіш «кіріп-шық» кезбе қонақтарды осылай атайды. қылқыма қонақ: ол – ауыл ішіндегі, үй аралығындағы түтіні түзу шыққан үйді торып, құлқынын тойдыру үшін қолына тигенін, аузына түскенін қылқытып жалмай беретін ашқарақ, ар мен ұятты белге буған тойымсыз, елеусіз қонақ. құтты қонақ: қазақ халқында: «құтты қонақ келсе, қой егіз табады», - деген нақыл бар. бұл мейман – келген кезінде түскен отбасында бір жақсылық, қуаныш болатын қонақ. ерулікті қонақ: қоныста отырған ауыл үстіне көшіп келген отбасын құрметтеп, ерулік асқа шақырылған қонақты осылай атайды. 2. саудагер мақсаты – ұту, жол мұраты – жету, дау мұраты – біту 3. алшы ойыны, омпа, асықты тігіп ойнау, тас қала, хан, хан талапай, құмар. 4. ата,әке,,немере,шөбере,шөпшек,немене,туажат, жүрежат, жегжат. 5. 1-мүшел -13 жас (ер жете бастау) 2-мүшел – 25 жас (жігіттік жас) 3-мүшел – 37 жас (ақыл тоқтау) 4-мүшел – 49 жас (орта жас) 5-мүшел – 61 жас (орта жас) 6-мүшел – 73 жас (қарттық) 7-мүшел – 85 жас (кәрілік) 6. бірінші байлық – денсаулық екінші байлық-еркіндік үшінші байлық-тіл байлық төртінші байлық- қайрат, күш бесінші байлық- ақжаулық алтыншы байлық- жетінші байлық-он саулық 7. асар-көпшіліктің көмегін пайдалану дәстүрі. 8. тоқымқағар - жас жігіт алғаш жолға шыққанда жасалатын бас қосу. 9. есік ашар - күйеу жігіт келіншегін алып, үйлену тойы өткен соң келісілген уақытта өзі қатарлас жас жігіттермен ата енесінің үйіне келгенде жасалатын дәстүр. үй көрсету - дәстүр. жаңа түскен келінді туыс туған, көрші көлем, ілік жекжаттар «үй көрсетуге» (шығыс жақ «отқа шақыру» дейді» яғни есік ашарға шақырады. мұның мағынасы келін отбасымен танысып, үйге келіп жүрсін деген сөз. 10. бастаңғы-бұрын қазақтың жастары үйдің үлкендері қонаққа кетіп қалғанда өзара жиналып бастаңғы жасап таңға дейін отыратын болған. 11. айтушы ақылды болса, тыңдаушы дана болады. өзіңді- өзің сыйламасаң, өзгеден сый дәметпе. тәрбиелі - тағалы атпен тең. үлкен бастар, кіші қостар. ағаны көріп іні өсер, апаны көріп сіңлі өсер. 12. үш арсыз - ұйқы арсыз, тамақ арсыз, күлкі арсыз. 13. “қазақша күрес” , “теңге алу”, “алтыбақан”, “қыз қуу”, 14. қр мемлекеттік рәміздері – туы, елтаңбасы, әнұраны. 15. ақтау,атырау,ақтөбе, жезқазған,тараз, қызылорда,семей,орал,алматы,астана,талдықорған,шымкент,қарағанды,павлодар,өскемен,петропавл, т.б. 16. жеті қазына: 1.ер жігіт 2.сүлу әйел 3.ғылым 4.жүйрік ат 5.ұшқыр тазы 6.қыран бүркіт 7.берен мылтық 17. қазақстан республикасының конституциясы — қазақстан республикасының ата заңы. ағымдағы конституция 1995 жылы 30 тамыз күні жалпыхалықтық референдум негізінде қабылданды және 5 қыркүйек күні өз күшіне енді. конституция 9 тараудан, 98 баптан тұрады.бұл тәуелсіз қазақстанның қабылдаған екінші конституциясы. алдыңғы конституция 1993 жылы 28 қаңтарда қабылданған болатын.
Реши свою проблему, спроси otvet5GPT
-
Быстро
Мгновенный ответ на твой вопрос -
Точно
Бот обладает знаниями во всех сферах -
Бесплатно
Задай вопрос и получи ответ бесплатно
Популярно: Қазақ тiлi
-
abidat112218.08.2022 05:37
-
Colnkor24.08.2020 10:54
-
РоманРазумный28.12.2020 10:08
-
ЧеловекАнанас01.06.2022 14:01
-
morozandrey747407.11.2021 09:29
-
глупыйенот01.03.2020 16:09
-
BoomerLass27.01.2023 06:06
-
Кай13127.08.2021 16:00
-
MrGleb300020.04.2022 15:21
-
rustam14119.06.2020 07:17
Есть вопросы?
-
Как otvet5GPT работает?
otvet5GPT использует большую языковую модель вместе с базой данных GPT для обеспечения высококачественных образовательных результатов. otvet5GPT действует как доступный академический ресурс вне класса. -
Сколько это стоит?
Проект находиться на стадии тестирования и все услуги бесплатны. -
Могу ли я использовать otvet5GPT в школе?
Конечно! Нейросеть может помочь вам делать конспекты лекций, придумывать идеи в классе и многое другое! -
В чем отличия от ChatGPT?
otvet5GPT черпает академические источники из собственной базы данных и предназначен специально для студентов. otvet5GPT также адаптируется к вашему стилю письма, предоставляя ряд образовательных инструментов, предназначенных для улучшения обучения.