Есімдік түрлерін анықта Кейбіреу, әлдеқайдан –
Өз, өз-өзіне –
Күллі, барша –
Неге? Не? –
Аналар, сол –

шұғаның белгісі» хиқаяты. өзінің проза жанрындағы тұңғыш туындысы—»шұғаның белгісі» хикаятын б. майлин жасы жиырмаға толар-толмаста «садақ» атты қолжазба журналда жариялайды. соған қарамастан, бұл шығарма күні бүгінге дейін қазақ прозасының айтулы үлгілерінің бірі болып қалып отыр. егер ол кез — 1914—1915 жылдары — қазақ прозасының жаңа ғана бой көтере бастаған ң шағы екенін ескерсек, онда мұндай ғажайып туындыны қолына жаңа қалам ұстаған шәкірт талапкердің дүниеге әкелуі танымдық тұрғыдан да ерекше қызық кұбылыс. хикаятта ескі қазақ қоғамындағы кезекті мәселе — әйел теңсіздігі, бірін-бірі сүйген жастардың махаббат бостандығы әңгіме болады. әлеуметтік теңсіздік кедергі болып, армандарына жете алмаған байдың қызы — аяулы шұға сұлу мен кедейден шыққан мақтаулы, оқыған жігіт әбдірахманның қайғылы тағдыры суреттелген. есімбек бай қызын кедей жігітке бергісі келмей, олардың жолығысуына тыйым салады. онымен де тынбай, өтірік жала жауып, әбдірахманды айдатып жібереді. осындай қатыгез зорлықтан ішкұса болған нәзік жанды шұға айықпас дертке шалдығып қайтыс болады. айдаудан босатылған әбдірахман сүйікті ғашығы — шұғасына асығып жеткенде, қайран арудың қазасының үстінен шығып, бордай егіледі, өзіне қалдырған хатын оқып, көз жасын көл етеді…

осы қысқа қайырымды оқиға сүйіскен жастар бостандығын қолдап, оған ерік бермейтін ескілікті сынайтын, ғасырға жуық уақыт бойы оқырмандарын тамсандырумен келе жатқан сұлу да сырлы, әсем де әсерлі хикаятқа қалай айналған десеңізші!

хиқаят күзгі табиғаттың әсем суретінен басталады: «біз елден шыққанда күн де сәскелікке жақындап еді. ұшпалысу бұлттар көшкен керуен сықылды тіркесіп оңтүстікке қарай жылжып ұшып, күннің көзі біртіндеп ашыққа шығып, жылы шырайлы нұрын шаша бастады». баяндаудың осы бір жайма шуақ әуені әсерлі әңгіменің нышанындай сезіледі.

әрі қарай «біз» дегеннің бірі — автор, екіншісі — «отыз-қырықтың шамасындағы жер ортасы » — қасымжан деген «сиректеу сақал-мұрты бар, қара бұжыр» кісі екенінен хабардар болып, біршама портреттік белгілерін де біліп аламыз. әңгімешінің мінген атының үсті-үстіне ұрып отырмаса, кейін қалып қала беретін қырсау, ал тыңдаушының атының «жүргіштеу… жортақтау» болуының өзі де оқырманның хикая қызығына деген ынтасымен әуендестік танытады…