Мәтіннің негізгі тақырыбын анықта. Бұрынғы заманда малға өте бай бір ел болыпты. Бұл жердің тұрғындарының: «Біздің отбасымыз бен малымызды қорғайтын батырымыз болса екен», - деген жалғыз  армандары болыпты.       Күндердің күнінде бір отбасында алып бала дүниеге келеді. Ел-жұрт жиналып, үлкен той жасайды. Балаға Толағай деп ат қояды. Сол нәресте жыл сайын емес, күн сайын ержете бастайды. Бір жылы жаңбыр жаумай, шөп шықпай, малдар қырыла бастайды. Халықтың басына түскен қиындықты уайымдаған Толағай Дана деген ақсақалға барып, ақыл сұрапты. Сонда қарт айтқан екен:   – Толағай, біздің жерімізде тау жоқ, бұлт келмейді. Сондықтан жаңбыр жаумайды, - дейді. Толағай:            – Ата, сіз рұқсат етсеңіз, бір жерден тау арқалап алып келсем бола ма? – дейді. Қарт Толағайға риза болып, рұқсатын береді.            Арада ай өтеді, жыл өтеді. Бір күні Толағай Тарбағатай тауына  жетіп, төменде орналасқан кішірек тауды арқасына салып алады. Арада біраз уақыт өткен соң, Толағай әлсірей бастайды. Ауылына жақындап қалғанда тізесі бүгіліп, құлап түседі. Еліне жаңбыр сыйлаған батыр осылай таудың астында мәңгі ұйқыға кетеді.          Содан бері ол тауды ел «Толағай» деп атап кетіпті. Жаңбыр жауған сайын жұрт Толағайды есіне алады екен​

"Tау көтерген Толағай"

Объяснение:

"Tау көтерген Толағай"

Қазақша ертегі: бір үзім нан . баяғы бір заманда бай мен кедей көрші өмір сүріпті. олардың араздығы сондай, бірін-бірі көргісі келмейді екен. байдың үйі кең, әдемі болыпты. іші толған – алтын мен күміс. ал кедейдің үйі ағаштан жасалған, төбесін бұтамен жапқан қора екен. алтын мен күміс түгілі, нанын әзер тауып жепті. егін егіп, оны суарып, күтіп, орып, өз күнін өзі көріпті. бір жылы көктемде алапат, су тасқыны болады. бай алтынын көтеріп ағаштың басына шығып кетеді. ал кедей болса, бір көмеш нанын қойнына салып, ол да ағаштың басына көтеріледі. су тасқыны он бес күнге созылады. бір күні қарны ашқан бай кедейге: - әй, кедей, сен мына бір кесек алтынды ал да, маған бір үзім нан бер, - дейді. - жоқ, алтының өзіңе, нан бере алмаймын, - деп жауап береді кедей. екінші күні бай кедейден тағы да нан сұрайды. - алтынымның жартысын берейін, - дейді ол бұл жолы. - жоқ, бере алмаймын, - деп бұл жолы да кедей келіспейді. ақыры, аштан өліп бара жатқан соң , бай бір үзім нанға барлық алтынын айырбастайтынын айтады. кедей бәрібір көнбейді. бойынан күші кеткен бай басы айналып, суға құлап кетеді. ал, келесі күні су тоқтап, кедей ағаштың басынан түседі. халықтың: «алтын, күміс - тас екен, арпа, бидай – ас екен» дейтіні осыған орай айтылған екен.