8-тапсырма 102бет Қалып етістіктерін жақша ішіндегі сәйкес келетін сөзбен байланыстырып жаз. Сөйлем құра(напишите глаголы состояния, связывая с подходящими словами в скобках, составьте 4 предложения).

Көкпар - ұлттық ат спорты ойындарының бірі. ойынның атауы “көк бөрте” (лақ) сөзінен шыққан. дәстүрлі қазақ қоғамында көкпарға жасқа толған серкенің семізі таңдалған. семіз серке терісі жыртылмайды. орташа салмағы 70-80 келідей болады. басқа малдың терісі жыртылғыш болғандықтан көкпарға тартпайды. көкпар – орталық азия халықтары арасында кең тараған ойын түрі. ол қырғыз, өзбек тілінде «улак тартыш», тәжік тілінде «бузкаши» деп аталады. көкпар тарту сияқты ұлттық ат спорты ойындары басқа да шығыс елдерінде де бар. ауғанстанда кең тараған «бузавиш» ойыны көкпарға өте ұқсас. сондай-ақ, аргентина халқының да көкпарға ұқсас ат спорт ойыны болған. көкпар жігіттердің күш-жігерін, төзімділігін, батылдығы мен ептілігін, ат үстінде мығым отыруын қалыптастырады. сонымен қатар көкпар – аттың қалай бапталып үйретілгенін, жүйріктігін де сынайтын спорт. көкпар жаппай және дода тартыс болып екіге бөлінеді. жаппай тартыста әркім көкпарды өзі иелік етуге тырысады. дода тартыста құрамы бірдей екі топ сынға түседі. мұны кейде «марта тарту» деп те атайды. қазақстанда 1949 жылы көкпар жарысының ережесі бекітілді. осыған сәйкес көкпар жарысын арнаулы алаңда, командалық сипатта өткізу белгіленді. ал 1958 жылдан көкпар бәйге алаңдарда (ипподромдарда) өткізіліп келеді. алаң көлемі қатысушылар санына байланысты. егер әр команда 5 болса, ұзындығы 300 м, ені 100 м, 10 болса – 500х200 м, 15 болса – 700х300 м, 20 болса – 1000х500 м болады. алаңның әр бұрышына қызыл жалаушалар ілініп, ал оның екі жағында диаметрі 10 м-лік шеңбер (“отау”) сызылады. алаң ортасында диаметрі 6 метрлік шеңбердің дәл ортасына көкпар қойылады. жарыс басталар сәтте командалар орталық шеңбердің сыртында тұрады. жарыс алаңындағы төрешінің хабары бойынша басталады. көкпар тарту қатысушылардың санына байланысты 8-15 минут аралығында өтеді. көкпаршылардың мақсаты – орталық шеңберде жатқан көкпарды өз командасының “отауына” жеткізу. көкпар “отауға” жеткізілгеннен кейін, ойын алаң ортасынан қайта басталады. белгіленген уақыт ішінде қай команда көкпарды өз “отауына” көп жеткізсе, сол жеңеді.