Төле би мен Тайкелтір Төле бабамыз өзінен кейінгі талай би-шешендерді тәрбие-
леген ұстаз болыпты. Бұған Тайкелтір шешенді қалай баулы-
ғанын дәлел етсек те жеткілікті. Тайкелтіршешен жас кезінде
жоғалған бір тайлағын іздеп, кездейсоқ Төле бидің үйіне тап
болады.
Ассалаумағалейкүм!
– Уағалейкүмассалам! Кімнің баласы боласың?
— Айдаболдың баласымын.
- Балам, атың кім?
- Тайкелтір.
- Әкең саған болмас ат қойғаны қалай?
- Тақсыр, әкем мен жақсы болсам, ата-бабаға атақ-абырой,
ат келтірсін, жаман болсам, тай келтірсін деп қойған болар.
Төле би он екі жастағы баладан мұндай жауап күтпеген
еді. Баланың тайсалмай жауап беріп тұрғанын ұнатып, қалың
қабағын көтеріп тесіле қарапты.
- Балам, бір шаруамен жүрсің бе? Жай ел қыдырып, бел
жазуға шықтың ба?
- Бір тайлағым ауа жайылып, желдеп кетіпті, соны іздеп,
Шу бойындағы қалың елді сүзіп келемін.
- Балам, тайлағың табылар. Құдай айдап, ойда жоқ жерде
біздің үйге кез болдың. Осында қонып, әкеңнің сыбағасын
жеп кет. Әкең досым еді, ол Шудың аяғын, мен Шудың басын
жайлап жатушы ек. Көптен қатыса алмай жүрміз.
Шүкір, ата, сіз ұйғарсаңыз, қонайын, – дейді бала.
Төле бидің бәйбішесі қымызын сапырып, алдын Төлеге
ұсынып, екінші тостағанды балаға бергізеді, одан соң қымыз
төрде жағалай отырған ақсақалдарға беріледі. Төле бидің жас
балаға сонша ілтипат көрсеткені, адам тіл қата алмайтын
Төлеге баланың тақылдап жауап беруі шалдарға шаншудай
тиіпті. Бірақ Төледен батып ешкім ештеңе айта алмайды.
Фото ол әңгіменін жалғасы басы жазылып тұр . Осы әңгімені оқып көнерген сөздерді тауып 6 сөйлем жазу ПОМАГИТЕ ПОМАГИТЕ

245

360

Посмотреть ответы 1

Ответы на вопрос:

nosorpg02

Қазақ тiлi

4,7(34 оценок)

Көптеген аңыздар мен мифтерге арқау болған осынау әсем әрі құпия жәндік махабаттың, бақыттың, адалдықтың символы саналады. батыста үйлену тойларында көгершіндердің орнына көбелектер ұшырып, жас жұбайларға бақыт пен пәк махаббат тілейтін көрінеді. бунақденелі жәндік тұқымына жататын көбелектердің 157 000 түрі бар екен. басқа да жәндіктер секілді көбелектер де көктемде тұқым көбейтеді. көбелектер аралардан кейінгі тозаңдандырғыш. көбелектер табиғатын зерттейтін ғылым «лепидоптерология» деп аталады. ең ірі көбелек қанаты 30 см болатын «attacus aitas» түнгі көбелегін жиі құстармен шатастыратын көрінеді. ең көбелек – «монарх». ол мыңдаған шақырымдарды тоқтаусыз ұшып өтеді. «монархтың» ғы сағатына 12 шақырымды болады екен. тіпті сағатына 31 шақырым ұшып өтетін түрлері де кездесетін көрінеді. көздің жауын алатын әсем жәндіктердің бір құпиясы – олар күннің сәулесі болмаса ұша алмайды. бір қызығы, көбелектің қанаты түссіз мөлдір болады екен. күн сәулесі мен сан – алуан гүлдер тозаңынан түзілген ғажап түстер, қаттылау нәрсеге тисе немесе қажалса түсіп қалады. көбелектердің қысқа ғұмыры жұмыртқадан басталып, шынжыртабан, қуыршақ және имаго (көбелек) атты төрт кезеңнен тұрады. жұмыртқасы әртүрлі формада болады: шар тәрізді, дөңгелек, цилиндрлі және көпбұрышты бола береді. ол көбелек түріне байналысты болады. көбелектер өз жұмыртқаларын бір жерге көп жылдар бойы сала береді. бұл жәндіктер ешуақытта ұйықтамайды. азия және оңтүстік америкада бұл ғажап жәндіктерді деликатес ретінде де пайдаланады. осынау құпиясы мол жәндіктің ең күрделі мүшесі – көзі, ол 6 мың майда бөлшектерден тұратын линза секілді. көбелектер тек антарктидада ғана болмайды екен. олар өте ежелгі дәуірде пайда болған жәндік. осыдан 3,5 мың жыл бұрынғы египет аңыздарында көбелектер жайлы айтылыпты. олардың дәм сезу мүшелері аяқтарында орналасады екен. көбелек коллекциясын жинаумен набоков, ротшильд, булгаков, мавроди секілді танымал айналысқан. көбелектердің жұмыртқалау кезеңі бірнеше күнге ғана созылғанымен, олар мыңдаған жұмыртқа шашады. негізінен барлық шынжыртабандар құрлықта өмір сүреді, алайда олардың сулы жерде де тіршілік ететіндері болады. оларды кеңқанатты көбелектер деп атайды. жалпы бұл әсем жәндіктердің ғұмыры қысқа – бірнеше күн ғана. дегенмен олардың ішінде ұзақ өмір сүретіндері де бар. ол брикстон көбелегі. 10 ай өмір сүреді. бұл жәндіктер арасында сирек кездесетін түрі «ханшайым александарның желкені» деп аталатын көбелек. ғажайып көбелек жаңа гвинеяның папуа аймағында бірлі-жарым кездеседі. көбелектің аталған түрі жойылып кетудің алдында тұрған көрінеді. сан-алуан ғаламат бояуларымен ерекшеленген көбелектертің көптеген түрі қызыл кітапқа енген. олардың ішінде ауылшаруашылығына зиянды түрлері де кездеседі. бұл ғажап жәндіктердің ішінде өмірінің соңғы кезеңінде мүлде қоректенбейтін түрлері де болады екен. олар шынжыртабан кезінде жинақтаған энергиясымен соңғы сәттерге дейін жүре береді екен. орыс аңыздарында тіршілігінде сиқыр немесе көріпкелдікпен айналысқан әйел о дүниелік болғанда көбелекке айналады деген ұғым бар екен. ал қазақта «жеңіл жүрістілерді» түнгі «көбелектерге» теңеп жатады. ең кішкентай көбелек – «көк карлик», оның қанатының ұзындығы бар болғаны 1,4 см. ресей мен сібірде көбелектің кең тараған түрі – павель көзі. оның қанатының жоғарғы бөлігі қызыл күрең түсті, шеткі бөлігінде ң көзі тәріздес кескін болады. бір қызығы өзінің көз тойғысыз қызыл-жасыл түсімен қызықтырып, әсіресе баурап алатын осынау әсем жәндіктер тым қысқа өмір сүреді екен.

Реши свою проблему, спроси otvet5GPT

Быстро
Мгновенный ответ на твой вопрос
Точно
Бот обладает знаниями во всех сферах
Бесплатно
Задай вопрос и получи ответ бесплатно

Задай свой вопрос

Популярно: Қазақ тiлi

Есть вопросы?

Как otvet5GPT работает?

otvet5GPT использует большую языковую модель вместе с базой данных GPT для обеспечения высококачественных образовательных результатов. otvet5GPT действует как доступный академический ресурс вне класса.
Сколько это стоит?

Проект находиться на стадии тестирования и все услуги бесплатны.
Могу ли я использовать otvet5GPT в школе?

Конечно! Нейросеть может помочь вам делать конспекты лекций, придумывать идеи в классе и многое другое!
В чем отличия от ChatGPT?

otvet5GPT черпает академические источники из собственной базы данных и предназначен специально для студентов. otvet5GPT также адаптируется к вашему стилю письма, предоставляя ряд образовательных инструментов, предназначенных для улучшения обучения.