сор по каз надо сегодня здать Сәлеметсің бе, құрметті досым, Әнуар! Денсаулығың, сабағың жақсы ма? Отбасың аман ба? Өзім туралы айтсам, үй-ішім аман, сабағым өте жақсы. Менің еліміздің тарихына ерекше қызығушылық танытатынымды сен жақсы білесің ғой. Осы хатымда саған ел тарихындағы батыр әйел Тұмар патшайымның ерлігі туралы айтқым келеді.
Сақ тайпасының патшайымы Тұмарға парсы патшасы Кир кісі жіберіп, өзіне тұрмысқа шығуын сұраған екен. Бірақ бұл - массагеттерге соғыс ашу үшін Кирдің ойлап тапқан амалы еді. Өйткені Тұмардың келісім бермейтінін ол жақсы біледі. Кир Крездің ақылы бойынша сақ әскеріне қарсы аз ғана әскерін қалдырып, кейін шегінеді. Сақтар парсылар жеңілді деген оймен жеңістерін тойлай бастаған еді. Сол кезде парсы әскерлері кенеттен шабуыл жасайды. Кир Тұмардың ұлы Спаргапты тұтқынға алады. Тұмар патшайым Кирге кісі жіберіп, ұлын босатуды сұрайды. Бірақ Кир Спаргапты босатпайды. Тұтқынға түсіп қалғанына намыстанған Спаргап өзін-өзі өлтіреді. Бұл хабарды естіген Тұмар патшайым ашу-ызамен Кир әскерімен соғысады. Нәтижесінде массагеттер әскери амалдарды өте жақсы меңгергендіктен, парсыларды жеңеді. Осы шайқаста Кир де қаза болады. Тұмар патшайым Кирдің басын кесіп алып, оны қан толған ыдысқа батырып, сертін орындаған екен.
Әнуар, тарихымызда ерлермен қатар ерлік көрсеткен аналарымыздың батырлығын біліп жүргеніміз қандай жақсы! Сен де осындай қызықты тарихи оқиғалар туралы білсең, менімен бөлісуіңді өтінемін. Хат күтемін. Сау бол!

1-тапсырма. Тест тапсырмасын орындаңыз
1. Мәтін стилін анықтаңыз
А. өтініш
В. жарнама
С. хабарлама
D. хат
2. Мәтін кімге арналып жазылған?
А. Ағасына
В. Досына
С. Көршісіне
D. Сыныптасына
3. Мәтінде қандай тарихи оқиға туралы айтылған?
А. Кирдің амалы
В. Сақтардың шабуылы
С. Парсылардың ерлігі
D. Тұмардың жеңісі
4. «Соғыс» сөзінің синонимін анықтаңыз
А. Тұтқын
В. Шайқас
С. Батыр
D. Әскер
5. «кейін шегінеді» сөзінің антонмін анықтаңыз
А. қазақ болады
В. тұтқынға алады
С. шабуыл жасайды
D. артқа кетеді
2-тапсырма. Мәтіннен кем дегенде екі сұрау және екі сілтеу есімдікті сөйлемдерді теріп жазыңыз.
Сұрау

Сілтеу

Сіздерге тамаша орманы мен өзені, сайын даласы бар орал өңіріне қош келдіңіздер дейміз. өңірдің өткен тарихы көптеген тұлғалар мен оқиғаларды өз қойнауына жасырып жатыр. оның қ тұрған жері де бір контингентті құрайтын, әлемнің екі бөлігі — еуропа мен азияның нақ түйіскен жерінде орналасқан. бұл жер өркениеттің озық жетістіктері мен табиғаттың сол қалпында сақталған түпкірлерімен үйлесім тапқан. бұл жерде болған ешбір табиғат сұлулығына көңіл қоймай кете алмайды.батыс қазақстан облысы қазақстанның құрамына кіреді. ол еліміздің солтүстік-батысында орналасқан және 151,3 мың шаршы метрді алып жатыр. облыс аумағымен еуразияның басты күретамырларының бірі — жайық өзені, екі кішірек өзендер — шаған мен деркөл өзендері және ондаған шағын өзендер ағып өтеді. сонымен қатар, батыс қазақстанда көптеген көлдер бар. ең үлкені — 200 шаршы километрді құрайтын, әрі әдемісі — шалқар көлі, сондықтан да орал өңірінің тұзды інжу-маржаны деп тегін атамаған.облыс қазақстанның үш: атырау, маңғыстау, ақтөбе облысымен, сонымен бірге, ресейдің бес: орынбор, самар, саратов, волгоград, астрахань облыстарымен шектеседі. облыс тұрғындарының саны: 606,5 мың . әкімшілік орталығы – орал қаласы,тұрғыны: 227,4 мың .орал қаласы қазақстандағы көне қалалардың бірі, жайық өзенінің оң жақ жағасы мен шаған өзені құйылысы сағасында, ресми мағлұматтар бойынша 1613 жылы негізі қаланған. басында ресей мемлекетінің дала көшпенділері шапқыншыларын қорғайтын әскери постылардың бірі болған және оны яик қалашығы деп атаған. орал қаласының аты 1773 — 1775 жылдардағые. пугачев бастаған шаруалар көтерілісінен кейін, екатерина ii император патшайымының бұйрығымен басқаша аталды. қаланың ең көне бөлігі — «курени» ауданы. бұл жерде, жайық өзені жағасына, яик қалашығының алғашқы тұрғындары бір кезде өз үйлерін салған. қаланың өзінен аз ғана кейін салынған, сол кезде тұрғызған үйлер әлі де сақталған.қалада, өскелең ұрпаққа асыл мұра, тарихпен айналысатын ң бәрінің де қызығушылығын тудыратын оннан аса тарихи және мәдени ескерткіштер бар. е. пугачев мұражай-үйі, 1751 жылы салынған михаил-архангель соборы. орал казак әскерінің үш жүз жылдығы құрметіне салынған құтқарушы христос храмы, алаш-орданың батыс бөлімі жетекшілері халел және жанша досмүхамедовтер және басқа да көптеген бітіріп шыққан реалды училище ғимараты. әр жылдарда бұл қалада и. а. крылов, а. с. пушкин, в. а. жуковский, в. и. даль, т. г. шевченко, м. өтемісов, с. сейфуллин, с. мұқановтар болған. бұл жерде м. шолохов, ж. молдагалиев, а. сәпсеновтер өлкеден тақырыптар жинап, өз шығармаларына арқау еткен. орал өңірі — қазақтың үлы композиторлары құрманғазы, дәулеткерей, мұхит, динаның, теңдесі жоқ әншілер хадиша бөкеева, роза жаманова, рарифолла қүрмангалиевтың ақын-жазушылар: хамза есенжанов, тайыр жароков, қадыр мырза әлінің, алгашқы кеңес одагының батыры атанган, шыгыс қызы — мәншүк мәметованың туған жері. еуропа мен азия шекарасындағы қонақжай өңір, батыс қазақстан облысы өз қонақтарын тағатсыздана күтеді.