Ответы на вопрос:
Катализатор[1] – химиялық реакцияның жылдамдығын арттыратын зат (агент). *
Пеакцияға қатысып, процесті тиімді жолмен жүргізеді, бірақ реакция соңында бастапқы қалпын сақтап қалады. Катализаторға қойылатын негізгі талап – оның бірлік бетіне (1 м2) немесе салмақ бірлігіне (1 г) есептегендегі жоғары катализдік активтілігі.
Катализаторлар гомогендік катализдің Катализаторлары және гетерогендік катализдің Катализаторлары болып екі топқа бөлінеді. Гомогендік катализдің Катализаторларына протондық, апротондық қышқылдар, негіздер, кейбір металл кешендері жатады; гетерогендік катализдің Катализаторларына металдар, металл оксидтері, сульфидтер жатады. Гетерогенді катализатордың бетінде активті жанасу орталығы болады соның әсерінен реагент бөлшектерін ұстап белсендіреді. Бөлшектердің соғысуы жеңіл және жиеленеді. Өнеркәсіпте кең қолданылатын көптеген Катализатор (аммиак синтезіндегі темір Катализатор, тағы басқа) бірнеше сынамалар жүргізу арқылы тәжірибелік жолмен алынады. Қышқылдық-негіздік катализдік реакциялар үшін типтік Катализатор – гомогендік катализде еритін қышқылдар мен негіздер, гетерогенді катализде – қышқылдық (жасанды және табиғи алюмосиликаттар, Ал2О3, ТіО2, ТһО2, силикагель) және негіздік (ЦаО, БаО, МгО, Ца(НҺ2)2) қасиеттерге ие қатты денелер бола алады. Катализдік тотығу-тотықсыздану реакциялары үшін кең таралған Катализатор – ауыспалы металдар: Пт, Пд, Ні, Фе, Цо және олардың қосылыстары (В2О5, МнО2, МоО3, Цр2О3), сульфидтер (МоС2, УС2, ЦоС), құрамында ауыспалы валентті элементтері (ЗнО, ЦдО, ЗнС) жоқ шала өткізгіштер.
Катализатор таңдауға қолайлы өлшем – қатты дененің кристалл торының өлшемі мен құрылымы. Жылдамдығы өзгеретін реакциялардың түрлеріне байланысты Катализатор гидрогендеу Катализаторы, дегидрогендеу Катализаторы, тотықтыру Катализаторы, полимерлеу Катализаторы, мұнай өңдеу процестерінің Катализаторы, СО мен Н2 негіздегі синтездің Катализаторы, тағы басқа болып бірнеше топқа бөлінеді. Қазіргі уақытта химия өнеркәсібіндегі барлық процестердің 70%-ке жуығы Катализатор қолдану арқылы жүреді. Катализаторлардың әсерін баяулататын немесе мүлдем тоқтататын заттар катализаторлар улары деп аталады. К-дың улануы қайтымды және қайтымсыз болады. Мысалы, аммиактың темір катализаторында синтезделу реакциясында оттектің қосылыстары темірді қайтымды уландырады, ал күкірттің қосылыстары қайтымсыз уландырады. Уландыруды болдырмау үшін Катализаторға келетін реакциялық қоспаны өте мұқият тазарту керек. Органикалық қосылыстардың реакцияларында (крекинг, изомерлену, дегидрлеу, тағы басқа) Катализатордың улануы көбіне полимерлік қабыршықтардың түзілуінен болады, өйткені олар Катализатор бетін жабады. Мұндай жағдайда Катализаторды регенерациялау (қалпына келтіру) үшін қабыршақты ауа үрлеп жағады. Егер Катализатор қайтымсыз уланса, оны регенерациялау үшін реактордан шығарып алып Катализатор улануын кетіретін еріткіштермен жуады.
Қазақстанда Катализаторларды зерттеу бағытында көп құрамдас қорытпалардан алынған қаңқалы никельдік Катализатор сұйық фазадағы гидрогендеу реакцияларына пайдаланылды (Д.В. Сокольский, Қ. Жұбанов, Т.Қ Қабиев, тағы басқа), активті металдар тасымалдағыштарға қондырылып әр түрлі төменгі пайызды Катализаторлар даярланды (Қайырбеков, К.К. Жәрдемәлиева, Т.М. Опрышко, ҚР. Қайнарбаева, Е.Әубәкіров, тағы басқа), Катализаторлар кондуктометрлік әдіспен зерттелді (Е. Тойбаев, Ә.Б. Әуезов, тағы басқа), әр түрлі сәулелер арқылы Катализатордың активтілігі арттырылды (К.Күзембаев, Я.Н. Дорфман, тағы басқа), табиғи саздар ретінде пайдаланылды (Ш.Б. Батталова, А.А. Ликерова, О.Л. Асанова, тағы басқа), Катализаторлар электрхимиялық әдістермен зерттелді (Г.Д. Закүнбаева, Н.А. Закарина, Р.Г. Байышева, тағы басқа), Катализаторлар мұнай өнімдерін алуда пайдаланылды (Жұбанов, Н.К. Надиров, Закүнбаева, тағы басқа).
Реши свою проблему, спроси otvet5GPT
-
Быстро
Мгновенный ответ на твой вопрос -
Точно
Бот обладает знаниями во всех сферах -
Бесплатно
Задай вопрос и получи ответ бесплатно
Популярно: Химия
-
Riiiiiii08.05.2021 17:22
-
pak200507.01.2023 10:40
-
selipups9615.12.2021 22:16
-
lancerevol12p0cjct23.12.2021 03:41
-
Aznabaev0913.04.2022 13:37
-
маришка21320.08.2022 11:13
-
lara720810.03.2021 08:25
-
messaivi27.01.2021 07:42
-
СРОЧНО333319.10.2020 05:45
-
DC200419.11.2021 05:41
Есть вопросы?
-
Как otvet5GPT работает?
otvet5GPT использует большую языковую модель вместе с базой данных GPT для обеспечения высококачественных образовательных результатов. otvet5GPT действует как доступный академический ресурс вне класса. -
Сколько это стоит?
Проект находиться на стадии тестирования и все услуги бесплатны. -
Могу ли я использовать otvet5GPT в школе?
Конечно! Нейросеть может помочь вам делать конспекты лекций, придумывать идеи в классе и многое другое! -
В чем отличия от ChatGPT?
otvet5GPT черпает академические источники из собственной базы данных и предназначен специально для студентов. otvet5GPT также адаптируется к вашему стилю письма, предоставляя ряд образовательных инструментов, предназначенных для улучшения обучения.