Ответы на вопрос:
Киіз үй көптеген көшпелі халықтардың негізгі баспанасы болған. қазақ халқы да киіз үйді сан мыңдаған жылдар бойы өзінің төл баспанасы етіп келді. киіз үйдің құрылысы бірнеше бөліктерден тұрады. киіз үйдің сыртқы бейнесі. киіз үй кереге, уық, шаңырақ, сықырлауық, қ, маңдайша, таяныш секілді негізгі бөліктерден тұрады. ал керегенің өзінің көптеген атаулары бар: керегенің қанаты (төрт, бес, алты, сегіз, тоғыз, он, он екі қанат), керегенің басы, қасы, көзі, сағанағы, аяғы, иегі, көгі. сол сияқты шағырақтың, уықтың, әр бөліктерінің көптеген атаулары болады. бұларды киіз үйдің сүйегі дейді. шаңырақ – киіз үйдің ең жоғарғы бөлігі. оның пішіні күмбез тәріздес, ол уықтардың ұштарын біріктіріп ұстап тұрады. шаңырақ бірнеше бөлшектерден тұрады: шаңырақ 1 – тоғын, ол шаңырақтың негізі. қатты ағаштан жасалып, өрнектеледі. 2 – күлдіреуіш. сәмбі талынан иіліп жасалады. әр иінде 3 күлдіреуіштен 8-ге дейін болады. 3 – беріктік. ол күлдіреуіштер ыдырап кетпеу үшін орнатылады, өрнектеледі. 4 – шаңырақтың көзі. оған уықтың қаламы кіріп тұрады. тоғын мен беріктікті шаңырақтың ішкі жағынан өрнектейді. киіз үй керегесі керегені құрайтын әрбір ағашты «желі» дейді. желінің ең ұзынын керегенің «ерісі» (3) деп, одан қысқалауын «қ» (2), ең кішісін «сағанақ» (1) деп атайды. кереге. сонда бір қанат кереге 14 ерістен, 9 қтан, 9 сағанақтан құралады. желілердің қиылысқанынан пайда болған торды «көз» деп атайды. ал оны көлеміне қарай «желкөз», «торкөз» деп екі түрге бөледі. уық уық кереге мен шаңырақты жалғастырып тұрады. киіз үйдің кеңдігі керегесіне, ал биіктігі уықтың ұзындығы мен қысқалығына байланысты болады. уық саны үйге жайылатын кереге басының санына тең. оған қосымша сықырлауық есіктің үстіне байланатын қысқалау келген 4-5 маңдай уық болады. онын ұзындығы есіктің биіктігіне байланысты. иілген уықтың бойында бірнеше атаулы бөліктер бар. уықтың керегеге байланатын ұшын «доғалай» (1) дейді. доғалайды тесіп, қайыстан уықбау (5) тағады. уықтың иілген жерін иығы (2) дейді. шаңырақ пен иықтың арасын уықтың қары (3) деп атайды. ал шаңырақтың көзіне қадайтын ұшын қаламы (4) деп атайды, оны төрт қырлы етіп ұштауды қаламдау дейді, ал уықбау жіптен есіледі. уықтың иінінің ішкі бетін шеберлер бедерлеп өрнек салады немесе арнайы өрнектелген сүйек жапсырады. киіз үй есігі киіз үйдің ағаш есігін сықырлауық дейді. ол киіз үйдің ішіне қарай ашылады. есік бірнеше бөліктен тұрады. олар: маңдайша, екі босаға, қ пен екі жақтау.
Реши свою проблему, спроси otvet5GPT
-
Быстро
Мгновенный ответ на твой вопрос -
Точно
Бот обладает знаниями во всех сферах -
Бесплатно
Задай вопрос и получи ответ бесплатно
Популярно: Қазақ тiлi
-
Volovoy00T20.01.2023 07:39
-
DashaLutova13.11.2022 14:13
-
Ekaeterina4404.02.2023 10:27
-
Діана2512345678900002.01.2020 11:41
-
orxanalizade89411.07.2020 10:13
-
Маша1234567890111128.07.2022 17:20
-
Nina3473219.04.2021 15:55
-
дядяррррр23.04.2020 17:17
-
veraveta28.10.2020 23:59
-
urannoss12704.03.2021 18:21
Есть вопросы?
-
Как otvet5GPT работает?
otvet5GPT использует большую языковую модель вместе с базой данных GPT для обеспечения высококачественных образовательных результатов. otvet5GPT действует как доступный академический ресурс вне класса. -
Сколько это стоит?
Проект находиться на стадии тестирования и все услуги бесплатны. -
Могу ли я использовать otvet5GPT в школе?
Конечно! Нейросеть может помочь вам делать конспекты лекций, придумывать идеи в классе и многое другое! -
В чем отличия от ChatGPT?
otvet5GPT черпает академические источники из собственной базы данных и предназначен специально для студентов. otvet5GPT также адаптируется к вашему стилю письма, предоставляя ряд образовательных инструментов, предназначенных для улучшения обучения.