с казахским Күлтегін жазуы —ежелгі түркі жазба ескерткіші.   Моңғолиядағы Орхон
өзені бойының жанынан орнатылған. Ескерткіштің биіктігі 3,15 м., ені 1,34,
қалыңдығы 0,41 м. Тас бағана бес бұрышты, қырларында айдаһардың суреттері мен
қаған таңбалары бейнеленген. Күлтегін ескерткіші туралы алғашқы мәліметтер 19
ғасырдағы батыс зерттеушілерінің еңбектерінде жариялана бастады. Екі
құлпытастағы құпия жазуларды түркітанушылар көпке дейін оқи алмай келді.
1893 жылы 25 қарашада Дания ғалымы В.Томсен Орхон жазба жәдігерлерін
оқудың кілтін тапты. Содан кейін орыс академигі В.В.Радлов мәтінді зерттеді. Осы
зерттеулерден кейін құлпытастарға қашалған жазулар Күлтегін батырдың ерлік
істері туралы қаhармандық дастан екендігі белгілі болды.  Радлов , С.Е.Малов, қазақ
ғалымдары С.Аманжолов, Ғ.Айдаров, Қ.Өмірәлиев, т.б. түркітанушылар Орхон
жазба жәдігерлерінің түркі тіліндегі мәтінін оқып, оны тілдік, әдеби, тарихи
тұрғыдан зерттеді. Күлтегін ескерткішінің бірі ғылымда «кіші жазу», ал екіншісі
«үлкен жазу» деп аталып кеткен. Бұлар түркі елінің даңқты әскери қолбасшысы
Күлтегіннің жауынгерлік жорықтарын бейнелеген. «Күлтегін батыр жайындағы бұл
екі дастанның да авторы аса дарынды ақыны, көрнекті қоғам қайраткері  Иоллығ
тегін .   «Күлтегін» жырының үлкен жазуы көлемі жағынан 428 өлең жолынан
тұрады. Бұл жыр алты оқиғадан құралған.
«Ер есімі- ел есінде» дегендей, бұл ескерткіштің көшірмесі Нұр-Сұлтан
қаласындағы Гумилев атындағы университетінің алаңында орнатылған.
1. Мәтіннің стилі мен жанрын анықтап, себебін дәлелдеңіз.
2. Мәтінде қарамен жазылған сөздерге синоним сөздерін табыңыз.
3. Мәтіндегі мақал-мәтелдерді автор қандай мақсатта қолданған?
4. Қазақ жазуының даму тарихы туралы пікіріңді білдір.

мен ежтенке білмеймін

с казахским

Күлтегін жазуы —ежелгі түркі жазба ескерткіші.   Моңғолиядағы Орхон

өзені бойының жанынан орнатылған. Ескерткіштің биіктігі 3,15 м., ені 1,34,

қалыңдығы 0,41 м. Тас бағана бес бұрышты, қырларында айдаһардың суреттері мен

қаған таңбалары бейнеленген. Күлтегін ескерткіші туралы алғашқы мәліметтер 19

ғасырдағы батыс зерттеушілерінің еңбектерінде жариялана бастады. Екі

құлпытастағы құпия жазуларды түркітанушылар көпке дейін оқи алмай келді.

1893 жылы 25 қарашада Дания ғалымы В.Томсен Орхон жазба жәдігерлерін

оқудың кілтін тапты. Содан кейін орыс академигі В.В.Радлов мәтінді зерттеді. Осы

зерттеулерден кейін құлпытастарға қашалған жазулар Күлтегін батырдың ерлік

істері туралы қаhармандық дастан екендігі белгілі болды.  Радлов , С.Е.Малов, қазақ

ғалымдары С.Аманжолов, Ғ.Айдаров, Қ.Өмірәлиев, т.б. түркітанушылар Орхон

жазба жәдігерлерінің түркі тіліндегі мәтінін оқып, оны тілдік, әдеби, тарихи

тұрғыдан зерттеді. Күлтегін ескерткішінің бірі ғылымда «кіші жазу», ал екіншісі

«үлкен жазу» деп аталып кеткен. Бұлар түркі елінің даңқты әскери қолбасшысы

Күлтегіннің жауынгерлік жорықтарын бейнелеген. «Күлтегін батыр жайындағы бұл

екі дастанның да авторы аса дарынды ақыны, көрнекті қоғам қайраткері  Иоллығ

тегін .   «Күлтегін» жырының үлкен жазуы көлемі жағынан 428 өлең жолынан

тұрады. Бұл жыр алты оқиғадан құралған.

«Ер есімі- ел есінде» дегендей, бұл ескерткіштің көшірмесі Нұр-Сұлтан

қаласындағы Гумилев атындағы университетінің алаңында орнатылған.

1. Мәтіннің стилі мен жанрын анықтап, себебін дәлелдеңіз.

2. Мәтінде қарамен жазылған сөздерге синоним сөздерін табыңыз.

3. Мәтіндегі мақал-мәтелдерді автор қандай мақсатта қолданған?

4. Қазақ жазуының даму тарихы туралы пікіріңді білдір.

Лексика

Объяснение:

Лексика туралы жалпы түсінік

Лексика (грекше лексикос — сөз дегенді білдіреді) тілдегі сөздердің жиьштығы деген ұғымды білдіреді.

Мақал-мәтелдерді лексика ішіндегі фразеологизмдерге жатқызамыз, себебі мақал-мәтелдер "тұрақты тіркес" болып келеді