Мәтіндегі негізі ойды білдіріп тұрған сөйлем деген не

​

Объяснение:

мәтіндегі негізгі ойды білдіріп тұрған сөйлем деп-әрбір мәтінде,оның мағынасын нақты ойын ашатың сөйлемдер болады.

  вот сочинение  махамбет өтемісұлы – 1803 жылы ішкі бөкей ордасы, қазіргі батыс қазақстан облысы жәнібек ауд. нарын құмының жанқұс жерінде туған. – 20.10.1846, қараой өңірі, қазіргі атырау облысы махамбет ауданында жерденген - қазақтың көрнекті ақыны, сонымен бірге 1836-38 ж. исатай тайманов бастаған шаруалар кетерілісінің жалынды жыршысы ретінде де мәлім, қозғалысты ұйымдастырушы тарихи қайраткер тұлғалардың бірі. кіші жүздің байұлы бірлестігі ішіндегі беріш руының жайық бөлімінен шыққан. атасы құлмәлі, әкесі өтеміс те өз заманында айтулы тұлғалар болған. құлмәлінің тұқымынан билер де, шешендер де шыққан. халықтың азатығын көксеген күрескер, ел бастаған батыр, өр рухты ақын. бекетай елді мекенінде (бөкей ордасы, орал облысы, жөнібек ауданы) дүниеге келді. махамбет ақын жастайынан ақындық өнерге кұмартып өсті. асқан дарындылығына қалың жұртшылық бас иген. махамбет тек от ауызды сөз шебері ретінде ғана ел кұрметіне бөленген жоқ, сонымен бірге, өзінің батырлығы, даналығы мен ілігі арқасында да даңққа бөленді. ол халық арасында болып жататын келеңсіз кұбылыстар мен келелі істерді өлеңдеріне арқау еткен. есімі қалың жұртшылыққа таныла бастаған асқақ ақынды жәңгір хан өз еркіне көндіріп, билік басында отырғандарға қарсы өлеңдер шығаруына тыйым салғысы келеді. алайда көзі ашық, көкірегі ояу ақын оның бұйрығ мойыаан ұсыаанбады. ал жәңгааір хан болса, оған үстемдік жасау мақсатымен махамбетті қамауға алғызды. 1829-1830 жылдар аралығында махамбет қала бекшісінің түрмесіңде отырды, бостандыққа шыққ соң исатай таймановқа қосылды. осылайша махамбет өзі жәңгір ханның қудалауымен екаа отарлық саясатын жүзеге асырушы хан-сұлтандарға қарсы кекті жырлар толғайды, халықты күреске шақырады. көтеріліс жеңіліспен аяқтапғаннан кейін жем, жайық, ңғыстау, хиуа елдерін сағалайды, жасақ жинап, көтерілісті жаңадан жандандыруғә күш салады. бұл ниеті нәтижесіз болды, бөкей ордасында қолға түсіп, орынбор түрмесіне қамалады. тұтқыннан босағаннан кейінгі өмірін кіші жүздің батыс бөлігіндегі ел ішінде өткізеді. бірақ, жәңгір хан өлген соң аға сұлтан болған баймағамбет айшуақовтың ң қолынан қаза тапты. махамбет - халықты патшалық, хандық өкіметке қарсы қарулы кетеріліске шақырған алғашқы қазақ ақыны. оның бейнелі де жалынды негізінен шалкиіз, сыпыра, доспамбет, қазтуған сияқты батыр жыраулардың үлгісінде шығарылған көтеріліс туралы толғаулар. "жәңгірге", "баймағамбет сұлтанға" деген өлеңдерінде үстем тап өкілдерін бет-пердесін жырта шенесе, "мұнар күн" өлеңінде ел басындағы ауыртпалықты күйзеле, ашына айтты. исатай - ақынның кеп өлендерінің басты қаһарманы. "тайманның ұлы исатай", "исатай деген ағам бар", "исатай сөзі", "тарланым", т.б. өлеңдерінде исатайдың ілігі, азаматтығы, батырлығы, қайсарлығы сипатталады. махамбет айтулы күйші, сазгер де болған. "өкініш", "қайран нарын", "жұмыр қылыш", "терезе", т.б. күйлері күйтабаққа жазылды. махамбет өлеңдері 1908, 1912, 1925 ж. қазан, орынбор, ташкент қалаларында жарық көрді. шығармалары 1939-89 жылдар арасында 8 рет жеке кітап болып шықты, оқулықтар мен жинақтарға енді. оның өмірі мен шығармашылығы жөнінде х.досмұхамедов, м.әуезов, қ.жұмалиев, з.қабдолов, х.сүйішәлиев, с.қирабаев, ә.дербісәлин, р.бердібаев, м.мағауин, қ.сыдиықов, т.б. ғалымдар мен қаламгерлер зерттеулер, мақалалар жазды, пікірлер айтты. өтемісұлы махамбет (1804-1846) – қазақтың әйгілі ақыны, күйші композиторы, отаршылдыққа қарсы исатай тайманов бастаған көтерілісті (1836-1837) ұйымдастырушылардың бірі, осы көтерілістің жалынды жыршысы. туып өскен жері ішкі бөкей ордасының бекетай деп аталатын өңірі. бұл қазіргі орал облысының жәнібек ауданына қарайтын жер. шежіре дерегі бойынша он екі ата байұлының бір бұтағы беріш ішінде нәдір деген кісіден мәлі (кейбір деректе құлмәлі, құлманияз деп айтылады) туады. мәлінің қазақ әйелінен өтеміс пен шыбынтай, қалмақ әйелінен қобылай туған. өтемістен - он ұл, шыбынтайдан - төрт ұл, қобылайдан - үш ұл туып, мәлі ұлдың өзінен он жеті немере сүйген . бұл әулет тайсойған құмындағы іргелі ауылдардың бірі. махамбет өзінің барша болмыс қасиеттерімен көшпелілер арасындағы көсем тұлғалардың бірі. ол өзі туып өскен өңірдің қамбар батыр, ер тарғын, сыпыра жырау, асанқайғы, қазтуған, шалкиіз, жиембет, доспамбет сияқты біртуар тұлғаларының өлмес мұраларын көкірегіне тоқып өсті. өзі өмір сүрген заманның ағымына жүйрік, қыр сырын жетік меңгерген, көзі ашық, көкірегі ояу, білімдар болған. шағатай, орыс, татар, араб тілдерін жазбаша тәуір меңгерген. мұны ол жазған хаттардан айқын аңғаруға болады.