linaaaa2Li

03.05.2022 14:52

Қазақ тiлi

Есть ответ 👍

Әңгіме не туралы? Кто главный герой?

Ауылымыз Сарысу деп аталады. Кәдуілгі ауылдан үлкен, қаладан кіші, қалашық деуге болады. Сарысуда не көп – дүңгіршек көп. Әр көше, әр қиылыста бар. Сонымен тағы жүре берсеңіз алдыңыздан орталық базар шығады. Сол құс базарының ең төменгі жақ шетінде көгілдір түсті шағын ғана дүңгіршегіміз тұр.
«Ақбөрте» деп аталады.
Оқиға күтпеген тұстан басталған. Өткен жылы наурыз мерекесінен кейін үйге қаладан жездем Тайлақ келген. Тайлақ ауылда әртүрлі кәсіп қылды да, істеген ісінің берекеті болмаған соң, артынша қалаға кеткен. Қалада жұмысқа тұрып, қомақты қаражат табады. Туысынан несін аясын, анам барлығын жездемнің аузына тосты. Үйде не көбеймейтін, не азайып, жоғалып кетпейтін төрт-бес тауық бар еді. Өңкей ақ бөрте болатын. Алғашқы күні жұмыртқа қуырып, келесі күні бір тауықты сойып, ас мәзірін дәмдей түсті. Кешкі астан соң Тайлақ: - Мен сендерге бір нәрсе айтайын, ақылдасатын шаруа бар. Бойшаң келген, селдір, сұйық шашты, қасқа бас, ақ сары жігіттің сөзі ширақ. -Байлық адамның өз қолында, ал соған жетудің сан түрлі жолы бар, - деді ол жұмсақ үнмен, - бір жұмыртқа қанша тұрады? -деп маған қарады. Мен жауап беріп жатырмын. - Қазір он, жаз айларында жеті теңгеден тұрады. Қыста тіптен қымбат. - Бір тауық неше теңге тұрады,- деп жездем сұрағын еселей түсті. Менің жауабым дайын. Бір тауық жүз елу, кейде тіпті екі жүзден де асып жығылады. Жездем сұрақтарын толықтыра түсті. - Бір тауық неше шөже шығарады? - Оннан он беске дейін шығарады. Күйі жақсы тауықтар жиырмаға дейін де шөже баса береді. - Жалғыз шөженің нарқы қанша? - Отыз, отыз бес теңге тұрады. - Ендеше, менде мынандай ұсыныс бар, -деді ол менің қою қара шашымнан сипап,- құс өсіру шаруашылығымен айналысу қажет. - Айта бер, - деп анам қостап қойды. Жезде әңгімесі созыла түсті. -- Мен сендерге екі жүз, үш жүз тауыққа дейін сатып алуға жететін ақша тастап кетейін. Жеміне, қора жасайтын ағашына, тағы басқадай шығындарының бәріне ақша бөлемін. Сен, - деп енді маған туралай қарады, - мектеп бітіруге таяп, кәдімгідей азамат болып қалдың. Осы айтылғандардың бәрін мүлтіксіз орында. Әу баста жүз тауық сатып ал да, жақсылап күт. Семірт. Әр күрік болған тауыққа жекелеп ұя жаса да, он бестен жиырмаға дейін жұмыртқа бастыр. Ал, аман шыққан шөженің он болса екеуін, он бес болса үшеуін тауықтың қасына қалдыр да, қалғандарын алам деуші болса, шетінен сата бер. Бір шөже сатсаң отыз, он шөже сатсаң үш жүз теңге болады. Жыл айналмай кеткен шығынның орны толып, еселеп пайда табасың. Қалай, бәлкім менің ұсынысым сендерге ұнап та қалған болар. - Дұрыс, ойыңды толық қолдаймын, - деді анам әжімді ақшылт өңі жадырап. - Сөйтеміз, - дедім мен де қарап қалмай, - дұрысы сол.
Ақыры солай болды. Тауықтар жыл айналу былай тұрсын, сол жылдың қара суығына дейін өз шығынын өтеп, артық табыс шығарды. Қыс бойы тауықтың қорасын үлкейтіп, оларды жақсылап күттім. Қар кетіп, күн жылып, көктем шықты. Біздің құс саудамыз жалғаса түсті. Көктемде Тайлақтың ақылы бойынша ауыл сыртына тауық баз жасадық. Екі-үш жұмысшы жалдадық. Ең бастысы орталық базарға дүңгіршек орнатып, шағын сауда нүктесін аштық. Сатушысы әзірге өзіміз. Ал дүңгіршекте тауық еті, жұмыртқа, шөже, құс мамығы дейсің бе, бәрі бар.