Мәтіннен берілген сөздердің антоним, синонимдерін табыңыз.
Аз (антоним)-__________________________________________________________
Атақты (синоним) -_________________________________________________________
Шоқанның шын аты — Мұхаммедханафия. Шоқан Абылай ханның шөбересі екенін оқушылардың естеріне саламын. Шоқанның туып-өскен жері Құсмұрын және Сырымбет. Шоқанның жастайынан ғылым мен білімге құмартуына әкесі Шыңғыс сұлтан мен әжесі Айғанымның әсері мол болған.
Шоқан он екі жасында 1847 жылы Омбы қаласындағы Сібір кадет корпусына оқуға түседі. Бұл оқу орын патша өкіметіне қызмет ететін әскери саладағы офицерлерді дайындайтын. 1853 жылы Шоқан аталған оқу орнын корнет деген офицерлік шенмен бітіріп, әскери қызметке орналасады. Осыдан Шоқанның ғылыммен айналысуына жол ашылады. Ол көптеген ғылыми-зерттеу экспедицияларға қатысады. Қашқарияға жасаған сапары оның атын әлемге әйгілі етеді. Шоқан Ф.М.Достоевский, Г.Н.Потанин сияқты ғылым мен әдебиеттің белгілі өкілдерімен достасады.

Бізді қоршаған орта:   жан-жануарлар  менөсімдіктер,  жер  мен  ай,  күн  мен алыстағы жұлдыздар — осылардың барлығы да  табиғатдеген ауқымды ұғымды білдіреді.   - табиғаттың ажырамас бөлігі. сондықтан халқымызда «жер-ана» деген егіз үғым қалыптаскан. жерді өз анасындай, анасын күндей қастерлеу ата қостаған салтымыз. «жер шоқтығы - көкшетау», «жер жаннаты - жетісу» деп, туған жерге, табиғатқа деген ыстық махаббатын білдірген. сондықтан орман-тоғайларды сақтап, қоршаған ортаның, өзен мен көлдердің ластанбауына ерекше мән берген. «су ішкен құдығыңа түкірме»«бұлақ көрсең, көзін аш» деп, жас ұрпақтың бойына табиғатты қорғаудың тәрбиесін сіңірген. табиғатта үздіксіз өзгерістер болып жатады. мысалы,  жанартаудың  атқылауы , найзағайдың жарқылы, судың мұзға айналуы сияқты құбылыстар табиғаттағы өзгерістерді көрсетеді. аспан денелерінің қозғалысы, гүлдердің шешек атуы, ағаштың жайкалып өсуі, өзеннің тасуы немесе көлдердің тартылып суалуы - осылардың барлығы да қоршаған ортадағы өзгерістер. әлемде орын алатын сан алуан өзгерістер табиғат құбылыстары деп аталады. табиғат қүбылыстары бір-бірімен тығыз байланысты. оларды , астрономия,,  геология,  биология,    сияқты ғылымдар зерттейді. әр ғылымның табиғатты зерттеуде өз мақсаты мен міндеті бар. мысалы, негізінен механикалық қозғалысты, жылу, электр, жарық құбылыстарын зерттейді. ғылымы зерттейтін табиғат құбылыстары  қ құбылыстар  деп аталады.