Почему нашествие монгол оказалось таким разрушительным, а Северо-Западные земли сумели отстоять независимость и свободу?

ответ: На территории Киевской Руси сформировались три наиболее влиятельных государства:

• Владимиро-Суздальское княжество (Северо-Востечная Русь),

• Галицко-Волынское княжество (Юго-Западная Русь) и

• Новгородская земля (Северо-Западная Русь).

Как внутри этих княжеств, так и между ними, в течение длительного времени проходили ожесточенные столкновения, разрушительные войны, которые ослабляли силу Руси, приводили к разрушению городов и сел.

Этим обстоятельством воспользовались иностранные завоеватели.

• Несогласованные действия русских князей,

• желание добиться победы над врагом за счет других, сохранив при этом свое войско,

• отсутствие единого командования

Все это привело к первому поражению русского войска в сражении с татаро-монголами на реке Калке 31 мая 1223 г.

Серьезные разногласия между князьями, не позволившие им выступить единым фронтом перед лицом татаро-монгольской агрессии, привели к взятию и разрушению Рязани (1237 г.).

В феврале 1238 г. было разгромлено русское ополчение на реке Сить, захвачены Владимир и Суздаль.

В октябре 1239 г. был осажден и взят Чернигов, осенью 1240 г. был захвачен Киев.

Таким образом, с начала 40-х гг. XIII в. начинается период русской истории, который принято называть татаро-монгольским игом, продолжавшийся до второй половины XV в.

Следует отметить, что монголы в этот период не осуществляли оккупации русских земель, поскольку эта территория была малопригодной для хозяйственно-экономической деятельности кочевых народов. Но Русь оказалась в вассальной зависимости от татаро-монгольских ханов. Каждый князь, в том числе и Великий князь, должен был получать разрешение хана на правление – «стол», ханский ярлык. Население русских земель было обложено тяжелой данью в пользу монголов, постоянно совершались набеги завоевателей, которые приводили к разорению земель и уничтожению населения.

Тогда же на северо-западных рубежах Руси появился новый опасный противник — в 1240 г. шведы, а затем в 1240—1242 гг. немецкие крестоносцы. Получилось так, что Новгородской земле пришлось отстаивать свою независимость и свой тип развития в условиях натиска как с Востока, так и с Запада.

Борьбу за независимость Новгородской земли возглавил молодой князь Александр Ярославич. В основе его тактики лежала борьба против католического Запада и уступка Востоку (Золотой Орде). В результате высадившиеся в июле 1240 г. в устье Невы шведские войска были разбиты дружиной новгородского князя, получившего за эту победу почетное прозвище «Невский».

Вслед за шведами на новгородскую землю напали немецкие рыцари, которые в начале XIII в. обосновались в Прибалтике. В 1240 г. они захватили Изборск, затем Псков. Александру Невскому, возглавившему борьбу против крестоносцев, удалось зимой 1242 г. освободить сначала Псков, а затем на льду Чудского озера в знаменитом Ледовом побоище (5 апреля 1242 г.) нанести решающее поражение немецким рыцарям. После этого они уже не предпринимали серьезных попыток захвата русских земель.

Благодаря усилиям Александра Невского и его потомков в Новгородской земле, несмотря на зависимость от Золотой Орды, сохранились традиции западнической ориентации и стали формироваться черты подданичества.

Хетт патшалығы — б.з.б. 18 — 12 ғасырлар аралығында Кіші Азияда өмір сүрген ежелгі мемлекет. Б.з.б. 20 — 19 ғасыларда құрамына хетт, хатти этникалық топтары кірген кішіазиялық саяси бірлестіктердің (Канес, Хаттусас, Бурушханда) негізінде құрылған. Хетт патшасы Куссар Анитастың кезінде (шамамен б.з.б. 18 ғасыр) оған дейін Ассирияға бағынған кішіазиялық елді мекендердің өзара бірігуі басталды. Ол Нес, Хеттусас қалаларын басып алып, Куссарды астанаға айналдырды. Ежелгі хетт әулетінің негізін салушы Лабарна (б.з.б. 17 ғ-дың бас кезі) Хетт патшалығының аумағын кеңейтті. Лабарнаның мұрагері Хаттусилис Қ-нің кезінде (б.з.б. 17 ғасырдың ортасы) Цальпа мен Кіші Азияның оңтүстік-шығысындағы бірқатар облыстар басып алынды. Ол астананы Хаттусасқа көшірді. Хаттусилис Қ-нің ұлы Мурсилис Қ-нің тұсында Хетт пирамидасының әскери қуаты ең жоғары өрлеу шегіне жетті. Онан кейінгі 100 жылдай кезең өзара қырқысу соғыстары мен сарай төңкерістеріне толы болды. Хетт заңдары қабылданғанға дейін (шамамен б.з.б. 16 ғасыр) Хетт патшалығы үш негізгі бөліктен: орталық Хаттусас болған орталық облыстан, Кіші Азияның оңтүстік-батысындағы Лувий мен солтүстік-шығысындағы Палдан құралды. Б.з.б. 15 — 14 ғасырдың бас кезінде лувиялықтар мен хурриттер мекендеген оңтүстік облыстардың рөлі күрт күшейді. Жаңа патшалық деп аталған кезеңдегі (б.з.б. 14 ғасыр — 12 ғасырдың бас кезі) хетт патшалары хуриттер болды. Суппилилумас Қ патша (б.з.б. 14 ғасырдың басы) ұзаққа созылған соғыстан кейін Миттанияны талқандап, Угаритті тәуелділікке түсірді. Кейінгі патшалар Мурсилис ҚҚ билік еткен уақыттан (б.з.б. 14 ғ-дың соңы) Хаттусили ҚҚҚ-ге дейін Хетт патшалығы мен Египет Таяу Шығыстың екі қуатты державасы ретінде Сирияны иемдену үшін өзара соғысты. Б.з.б. 13 ғасырдың соңы мен 12 ғасыдың бас кезінде Хетт патшалығына Ахиява мен Арцава кірген мемлекеттер одағы қарсы шықты. Билеушілер әулетінің өзара қырқысу соғыстары, шеткері облыстар мен одақтас патшалардың оның құрамынан шығуы мемлекеттің ыдырауына әкеп соқты. Хетт патшалығы мүлдем жойылуына Кіші Азиядағы “теңіз халықтарының” шығысқа қарай қоныс аударуы да түрткі болды. Хетт патшалығы Ежелгі Шығыста, әсіресе, Кіші Азияда 600 жыл бойы жетекші мемлекет болып, бұл аймақтың дамуында үлкен рөл атқарды. Үздіксіз соғыстар хеттердің қорғаныс сәулет өнерінің дамуына жағдай жасады. Осы кезеңде сарайлар мен ғибадатханалар бой көтерді. Бұл архитектуралық ескерткіштер терезелерінің кеңдігімен ерекшеленді. Сәулет өнері жұмысы мүсін және бедерлеумен тығыз байланыста болды. Ежелгі хетт өнері шығыс халықтары өркениетінде үлкен із қалдырды. Хетт патшалығының саяси құрылымы да күрделі болды. Патша жеке облыстарды басқару үшін жергілікті әкімдерді тағайындады. Жер иеліктерін алғандар белгілі бір шаруашылық міндеттерін немесе әскери қызмет атқаруға тиіс болды. Құлдар бүкіл халықтың шамалы бөлігін құрады. Құлдар мен ерікті хеттердің арасында ерекше жер үлестері берілген әскери тұтқындардың әлеуметтік тобы болды. Патша шексіз билік құрып, ол құдаймен қатар қойылды. Хетт патшалығы жойылғаннан кейін мемлекетті құраған жергілікті тайпалар кейіннен келіп қоныстанған халықтардың құрамына сіңіп кетті.