Ер есімі ел есінде батыр баян туралы
​

ответ:

бұрын екі қазақтың бірі ақын болған ғой. әркім-ақ көңілдегі көкейкесті ойын ұйқаспен өріп, ырғақпен екшеп өлеңмен беруге ұмтылған. бірақ солардың бәрі де қағаз бетіне түспей, айтылғаны айтылған жерінде, шығарылғаны шығарған жерінде қалып, кейінгі ұрпаққа жетпеген. жетсе жібектің түйініндей өңбейтін де тозбайтын, жүректің лүпіліндей жан-жүйеңді қозғайтын кеде біреуі ғана жетті. сонау бір сұрапыл соғыс жылдары майдан даласынан ауылдарға ағылып келіп жататын үшбұрышты хаттардың да бәрі болмағанмен, тең жарымы өлеңмен жазылғанын ешкім жоққа шығара қоймас. алайда солардың қайсын құнттап, қайсын жинап, қайсын сақтады дейсің, бұл бейқам қазақ: оқылғаны оқылған жерінде, жыртылғаны жыртылған жерінде шашылып, мыңнан бірі де қалмаған шығар.

айтыстың ақтаңгері орынбайдың жырларымен тербеліп, сырлы сазды ақансерінің әндерімен әлдиленген, дабыл үнді үкілі ыбырайдың тізесінде өскен кешегі кеңес одағының батыры, қайсар қазақ жәлел қизатовтың да оқ пен оттың ортасында жүріп жекжат-жұраттарына, құрбы-құрдастарына жазған хаттарынның біразы өлең болатын. олар оның асып-тасқан ақыдық өнерінен емес, жан сырын жырмен өрнектеуге әуес қазақы әлемінен туғанды. әйткенмен достар арасында, дастарқан басында суырып салатын бірқақпай әзіл-қалжыңдары ғұмыр бойы қалған жоқ. сонда да олардың бірін өлең-ау, өнер-ау деп құнттап, жинаған жан емес. ал оның қанды көйлек қаһарман досы ақан туралы деректі дастанының орны мүлдем бөлек.

алапат соғыстың алғашқы күндерінен-ақ алдыңғы шепте болып, қанды қырғын шайқастарға қатысып, сталинград, одесса, керчь секілді қаһарман қалаларды қорғасып, орел-курск шеніндегі шешуші ұрыстарда ересен ерлік көрсеткен жәлел қизатов украина, белоруссия, польша жерлерінде болған шайқастарға қатыса жүріп жалғыз-ақ қазақ жігітін кездестірген екен. ол фашистер басып қалған қарт днепрден өтіп, тарас елін азат ету жолындағы қанды азап жорықтарда ұшырасқан жан досы, атбасарлық ақан құрманов еді.

басқа құрамадан бұлардың атқыштар полкіне екі-үш қазақ жігітін ертіп келген ақан жәлелге жақсы болды. үш жыл бойы соғыс соқпақтарында салпақтап, бір қандасын көрмей, ана тілін тосырақай бастағанда қазақша жан-жүрегінің қалтарыс-қуысын ақтарып, мәре-сәре боп қалды. оның үстіне арқаның сал-серілерінің асқақ әндерін нәшіке келтіріп шырқайтын әнші жігіттен көптен естімеген атамекен әуендеріне құлақ құрышын қандырып, көңіл шөлін басты. ақан сері мінез әнші ғана емес, жаужүрек батыр да екен. «темірдей тоғыз» атанған оның басқаруындағы взвод талай шепті бұзып, жаудың басына қара бұлт төндіріп, өз жауынгерлерімен ұдайы жол ашып отырды.

бір жолы жәлел жанында екі барлаушысы бар черноигов облысының мыси селосына арнаулы тапсырмамен келеді. бір украин шалының қайығын алып, қыркүйектің қараңғы түнін жамылып днепрдің екінші жағына шығады. тың тыңдаса, құлаққа таныс орыс үні келеді. дыбыс шыққан жаққа ентелеп еңбектей кеп траншеяға түсе қалса, ақан бастаған темірдей тоғызға тап келеді. олар әлгінде ғана фашистерді бас сауғалап жатқан жерінен қуып шығып, өлгенін өлтіріп, қашқанын жаралап, жүз елу метрдей траншеяны оқобымен бірге басып алыпты.

— армысың, «генерал»! - дейді қуанып кеткен жәлел.

— менің міндетім бүгін генералдан да ауыр болды-ау деймін, бауырым. жаңа ғана біраз жаудың жанын жаһаннамға жіберіп, арқаны бір босаттық. біздің жақтың үскірік боранынан бетер мынау төпелеген қара жауында дұшпан қауіп күтпесе керек, аңдаусызда өлтіре соқтық өздерін. алайда қанша қара күшке сенгенмен қарусыз болмайды. қару дегенмен бір пулемет,бір танк, жеті автомат қана бар. оқ таусылуға жақын, — деді,- жәлел, командованиемен хабарлас.

жәлел оқопқа жайғаса салып, дереу рациямен батарея, двизион командирлеріне байланысқа шығып, жағдайды түгел баяндап, таңға таяу дұшпанның шабуылға шығатынын, олардың бетін бірден қайтарып, тойтарып тастау үшін дивизион зеңбіректерінің қолдауы қажеттігін мәлімдеді. айтқандай-ақ, таң ағара бірнеше танкімен, соңында ербеңдеген жүзге тарта жаяу әскері бар фашистер шабуылға шықты. бұлар «өлі бас» аталатын жанкешті «сс» жендеттері екен. катюшалар ойнап, зеңбіректер зіркілдей жөнелгенде, бәрі тым-тырақай болды. осылай апаттың алдын алмағанда жағдайдың не болары белгісіз еді. жау шегінді. шегіне беріп бірақ шабуылды қайта бастады. бұл жолы олар айқасты бұлардың бағытын атқылаудан бастады. «темірдей тоғыздың» екеуі оққа ұшты. ақан да сол қолынан жарақат алды. айқас енді қоян-қолтыққа ұласып, ол жалғыз қолмен алысып жүрып, екі дұшпанды жер жастандырды. шыбын жанын шүберекке түйіп, қасықтай қаны қалғанша айқасқан біздің батырлар бұл шабуылды да тойтарды.

.

объяснение:

класные ногти