Арыш кемесі туралы шағын шығарма жазыңдар

ғарыш кемесі – ң ғарышта ұшуына арналған ғарыштық аппарат. оның негізгі ерекшелігі – ғарышкердің өмірін сақтауға арналған тұмшаланған кабинасының болуы. геоцентрлік орбитамен ұшуға арналған ғарыш кемесі жер төңірегіндегі ғарыш кемесі деп, ал басқа аспан денесіне ұшуға арналған ғарыш кемесі планетааралық (экспедициялық) ғарыш кемесі деп аталады. бұрынғы ксро-да бір рет пайдаланылатын (ұшырылатын) «восток», «восход», «союз», т.б. ғарыш кемелері, ал ақш-та бір рет пайдаланылатын «меркурий», «джемини», сондай-ақ экспедициялық «аполло» сияқты ғарыш кемелері және көп рет пайдаланылатын «спейс шаттл» ғарыш кемесі жасалып, ұшырылды.

Отбасы – үшін ең жақын әлеуметтік орта. отбасы белгілі дәстүрлердің, жағымды өнегелердің мұралар мен салт-дәстүрлердің сақтаушысы. отбасында алғаш рет өмірмен, қоршаған ортамен танысып, мінез-құлық нормаларын игереді. отбасы ң азамат болып өсуінің негізі болып табылады. отбасының басты қызметі тәрбиелеу. отбасы тәрбиесі – бұл жалпы тәрбиенің ең басты бөлігі. ата-ана және отбасы мүшелері жас нәресте дүниеге келген күннен бастап, оның өміріне қамқорлық жасап, болашағын жоспарлайды және саналы азамат болып өсуі үшін қажет жағдай жасайды. бұған ң қажеттігін толық қанағаттандыру, оны дене және ой еңбегіне үйрету, күн тәртібін дұрыс реттеуге , салауатты өмір сүруге, адал болуға тәрбиелеу, жақсылықты үйретуге, жамандықтан жиренуге үйрету, бойында жастайынан мәдени құндылықтар мен ілік қасиеттерді қалыптастыру жатады. қазақ отбасы тәрбиесінің өзекті мәселелері педагог- ғалымдар с. қалиев, м.смайылова, м.оразаев, с. ұзақбаева, к. қожахметова, ж.б. қоянбаевтардың еңбектерінде жан-жақты сөз болған. әр халықтың тәрбиесіндегі өзіндік ерекшеліктері арқылы сол халық отбасы тәрбиесінің де өзіне ғана тән мәдени құндылықтары қалыптасады. қазақ отбасы тәрбиесінің өзіне тән ерекшеліктері оның халықтық педагогика мұраларының мазмұны мен түрлерінде бейнеленген. көне заманнан-ақ қазақ халқында жазбаша педагогикалық еңбек жазып қалдырмаса да білгір педагогтар, тәрбиешілер, ұстаздар болған. олар өз көзқарастары мен әрекеттерінде белгілі бір дәстүрлі дүниетанымды ұстанып, халықтың мұраттары мен арман тілектеріне сүйеніп отырған. қазақ отбасында дене, еңбек, ақыл-ой, ілік, қ, экологиялық, құқықтық, сұлулық тәрбиелері жүргізілген. қазақ отбасында аталған тәрбие түрлерін жүзеге асырудың мақсаты жан-жақты жетілген азамат тәрбиелеу болды.отбасындағы дене тәрбиесінің мақсаты денесін , денсаулығын нығайту, ағзасын шынықтыру және күн тәртібін дұрыс ұйымдастыруға, салауатты өмір салтына тәрбиелеу болды. қазақ халқы еңбекті бүкіл тәрбие жүйесінің күретамыры деп қарастырды. еңбекке асыл мұрат деңгейінде қарады. еңбек тәрбиесі деп еңбекке сүйіспеншілікпен, еңбек құрметпен қарауға, халық шаруашылығының салаларындағы еңбек түрлеріне баулу, еңбек іс – әрекетінің барысында олардың дағдысы мен іскерлігін қалыптастыру, болашаққа мамандық таңдауға дайындауды түсінді. отбасында еңбекке тәрбиелеу, баулу мен кәсіптік бағдар беру ң қоғамға пайдалы , өнімді еңбекке тікелей қатысуы оқуға деген сапалы көзқарасты тәрбиелеудің, жеке ілік және зиялылық жағынан қалыптастырудың негізгі көзі болып табылады. қазақ отбасы қоғамның моральдық нормасын орындауға қатыстыру, олардың тәртіп және мінез құлық тәжірибесін қалыптастыру, отанға, халқына, еңбек және қоғамдық іс-әрекетке жауапкершілік сезімін тәрбиелеу арқылы ілікке тәрбиелей білді. сондай-ақ, қазақ отбасында зиялылығының негізі – ақыл-ой тәрбиесі деп есептелінді. ақыл-ой тәрбиесі арқылы ойлау іс-әрекетінің шарты болатын білім қорымен қаруландыру, негізі ойлау операцияларын меңгерту, зиялылық біліктері мен дүниетанымын қалыптастыру міндеттері шешілді. тәрбиенің басқа да салаларымен тығыз байланысты тәрбиенің түрі қ тәрбиеге де қазақ халқы ерекше мән берген. қазақ халқы тәрбиелеуде қ тәрбие деген ұғ,ымды пайдалабағанымен, тәрбиенің бұл түрі отбасында мақал, өсиет айту, өнеге көрсету арқылы жүзеге асқан. мысалы, «еңбегі қаттының ембегі тәтті», «еңбек- өмірдің тұтқасы, тіршіліктің көзі», « еңбек – түбі береке», «үнемшілдік-сараңдық емес», «ескі киімді баптағаның, жаңа киімді сақтағаның», «сараң дүниенің малын жыйса да тоймайды» деген мақалдары дәлел бола алады. бұл ата-бабамыздың қ тәрбиенің негіздері еңбек тәрбиесінде екенін жақсы түсінгенін байқатады. қазақ отбасында қ тәрбие арқылы айырбас, бөлісу және табыс табу сияқты негізгі қ қатынастарды тәжірибеде меңгеру жүзеге асты. қазақ халқы ежелден ұл мен қыз ң тәрбиесін бөліп қараған. ұлды мал бағуға, отын шабуға, қолөнер шеберлігіне, мал табуға, отбасын асырауға, ал қыз ас пісіруге, кесте тігуге, өрмек тоқу сияқты үй ішінің ішкі жұмыстарына үйрету арқылы қ тәрбиенің көзі болып табылатын үнемшілдікке, тәуекелшілдікке үндеп, сараңдыққа салынып кетуден жирендіріп отырған. қазақ халқының күнделікті кәсібінде, тұрмыс- тіршілігінде төрт-түлік мал бағу, аң аулап кәсіп етуді ұйымдастыруында да қ тәрбиенің нышандары айқын аңғарылады.. мәселен, «мал өсірсең – қой өсір, өнімі оның көл-көсір» деп қой малының пайдасының зор екенін ұғындырса, ешкінің өсімталдығымен оның да пайдасы көп екендігін: «есің кетсе ешкі жи, ешкі жи да, есіңді жи» деп нақты ұғымды кеңестер береді.