Мәтінмен жұмыс
тыдалы оқылым
тапсырма.
мәтінді тыңда. оқы.
сақ патшайымы - тұмардың
ок ж. сл. 570 - 520) есімі ежелгі жаз-
«томирис» деп көрсетілген.
тумар - массагеттердің патшайымы, скиф
халқының көсемі - ишпақайдың ұрпағы,
скифтердің патшасы - мадийдің шөбересі,
массагеттердің патшасы – сыпырдың
қызы. патшайымның анасы томиристің сәби
шағында қайтыс болады. кішкентай қызды
әкесі тәрбиелейді.
томирис кезінен әскери іс-қимыл
мен қару-жарақ пайдаланылатын ортада
өскен. әкесімен бірге жаулардан бірнеше
рет қашып құтылған. ал бес жасынан бастап асау атқа мініп жүрген. алты жасында қолына
ақинак - қысқа семсер ұстап, соғыс өнеріне жаттыға бастаған.
парсылардың кир патшасын жеңген соң томиристің аты тарихта қалған. кир патша
шығыстағы массагеттерді жаулап алуды көздеген.
алдымен, кир көшпенділер еліне елші аттандырады. олардың патшайымы – тұмардың
өзіне тұрмысқа шығуын сұрайды. осылайша кир массагеттермен соғысуға сылтау іздейді. тұрмар
кир патшаның (ж.ж.с.д. 558 — 530) ұсынысын қ. осыны сылтау еткен кир жауын-
герлерін шығысқа қарай аттандырады. аракс дариясына жетіп, үстінен қалқыма көпірлерді
құруға, кемелердің кермесінде мұнара қамалдар тұрғызуға әмір етеді. надо описать какой он был 10 ​

1. жиі әрі аз-аздан тамақтану (әр 2,5  — 3 сағат сайын тамақтану. 1 күнге 5-6 рет тамақтану қажет);

2. рационда белоктың, майдың және көмірсутегінің болуы;

3. 1 күн ішінде тұтынатын майды, белокты және көмірсутегін өз организміңіздің қалауына қарай ыңғайластыра қолдану;

4. таза су (күніне 2 литрден жоғары мөлшерде су ішу керек);

5. таза тамақ (жартылай фабрикаттардан, тез дайындалатын тағамдардан және тәттіден бас тарту);

6. калория нормасын сақтау.

сіз жоғарыдағы дұрыс тамақтану ережелерін ұстана отырып, артық салмақтан қиындықсыз арыласыз деген сенімдеміз. бұл жерде тәттіден мүлдем бас тарту туралы жазылмаған. дегенмен тәттіні аз қолдану немесе мүлдем қолданбау сіздің денсаулығыңызға пайда әкелер еді. сіз тек пайдалы тамақтарды жеуіңіз керек. асты денсаулыңызға пайдалы дәрумен деп қабылдаңыз. асты тұтыну сіздің денсаулығызды құртатын қаруға айналмауы тиіс.

әрине, дұрыс тамақтанып қана қоймай, спортпен шұғылданып, бой жазу жаттығуларын жасап тұрсаңыз сіздің денсаулығыздың жақсарып, артық салмақтан арылар едіңіз. дегенмен сіз бірден арықтап кетпейсіз. оны өзіңізде білетін шығарсыз. бойыңыздағы артық салмақ сізге бір күн ішінде келмеген болар. сол секілді оны жоюда бір күндік іс емес. сіздің организміңіз тазаланып, қалыпқа келу үшін уақыт қажет болады.

аз уақытта арықтай алмасам пайдасы қанша деп дұрыс тамақтанудан бас тартпаңыз. бірден арықтамасаңыз да дұрыс тамақтану сізге сергектік сыйлайды. таңертең ұйқыдан тұрғанда күліп тұратын боласыз.

2,ия

3,ғалымдардың айтуынша, ң өмір жасының ұзақтығы сумен байланысты. бұрын судың тазалығына онша мән бермейтін. қазір оның сапасына міндетті түрде назар аударады. таза судың қаншалықты маңызды екенін білмегендіктен, оның орнына шай, кофе, шырын секілділерді тұтынады. су ң дене мүшелеріне әсер етіп, дене қызуын тұрақтандырады. оның құрамындағы заттар ағзадағы қажетсіз боқаттарды сыртқа шығарып, тазартады. мұнымен қатар, зат алмасу процессін ретке келтіріп, ағзаға пайдалы заттардың тез сіңірілуін қамтамасыз етеді. тәні сау ң ағзасында 75-80%, ал семіздік ауруына шалдыққан ң ағзасында 65% сұйықтық болады. бұл ағзада су мөлшері жетіспесе, ң семіздік ауруына шалдығып, ісініп кететіндігін меңзейді.