Көне жазу туралы мәлімет керек еді. көмектесіңіздерші

ответ:

көне түркі жазуы  (басқаша орхон-енесей жазуы) — в ғ. б.з.б. — х ғ. б.з.  түркі  тайпаларының  жазуы.

бірінші табылғаны  орхон өзенінің  бойында (екінші түркіт қағандығы) және  енисей өзенінің  жоғарғы ағысында (қырғыз қағандығы). кейде руник жазбасы дейді, алман  руналарынынан  жанасым табып (кейбір нышандар кескіні дәл келіп тұр, дауысты мағынасы да жақын).  азиялық  түркі руналары  соғды жазуының  негізінде ғ. бұрын жасалған деп есептеледі. оның  әліпбиінде  40-қа жуық  графема  бар. көне түркі руника жазуы ерекшелігі - онда негізгі  велярлық  және  палаталдық  дауыссыздарға  арналған бірнеше жұп дербес  әріптер  бар. көне түркі руника жазуы  жұмбағын  1893 жылы в.  томсен  шешкен.  орхон ескерткіштерінің  тұңғыш тәржімаларын 1894 жылы в.в.  радлов  жасаған.[1]

объяснение:

вот

Аққудың көркі, мінез-қылығындағы ерекшеліктер сонау дәуірден бері халықты таңдандырып келеді. оның су бетінде маңғаздана жүзгені, ұшқанда қанатын қағып көтерілуі, табиғаттың берген әсем бір құбылысы емес пе! тіпті, қазақ халқы бойындағы жақсы қасиеттерді осы құсқа ғой. мәселен, «аққу-мысық көлдегі, асылымсың елдегі» деп ән шырқауда да аққуға теңеп, оны әсемдіктің, сұлулықтың символы ретінде бағалап отыр емес пе? аққулар суда жақсы жүзеді. бірақ сүңги алмайды. ұшқанда су бетінен ауыр көтеріледі. екі аяғымен суда артқа қарай итере желге қарсы ұшады. өте сақ та, батыл да, күшті құс. ол туралы халық аузында көптеген аңыз-әңгімелер бар. оның бірі былай дейді: бір табиғат әуесқойы «аққу» әнін жазып алмақ болып, ертемен оны ұя салған көліне келеді. қамыс арасында тығылып отырып, аққулардың келуін күтеді. бір уақытта кербез сұлу құстар шалқар көлдің айдынына қона бергенде, «мерген» оның біреуін атып та үлгереді. біреуін қанатынан жарақаттайды. қанатынан отырған аққудың соңғы «әнін» жазып алудан үміткер болған аңшы оны жағаға алып шығып, басында телміріп отырады. аққудың әнін жазып алып үлгерді ме, жоқ па, ол жағы бізге белгісіз, бірақ сол кезде кенеттен көл бетіндегі аққулар тобы аспанға көтеріліп жанағы мергенді тұмсықтарымен тістеп, қанаттарымен өлердей соғып, өлім халіне жеткізіпті. бұл әңгіме де шындыққа онша жақындалмайды. әйтсе де, аққудың күшті екені ақиқат. ол қанатымен соғып ң қолын сындырып жіберуге бар. қазақ халқы аққудың «киелі, қасиетті» құс деп санайды. оған тимей, қайта оның көл маңында көбірек жүруін ұнатады, өзінің сұлулығымен жұртты таңғалдыратын аққу бүкіл елімізде қорғауға алынған. қазіргі міндет – осы «құс падишасы» сақталып қалған көлдерде оның ұя жасауын керекті материалды қолдан жасасақ, ол сол суда көбірек тоқтайтын болады.