Од
ля
ыс
жазылым
мәтінсоңы жұмыс
-тапсырма.
мәтіндегі қате жазылған сөйлемдерді тауып,
себебін түсіндір.
1 шамамен 800 миллион жыл бұрын, ерте замандағы тіршілік пайда болғанға дейін жер
бетін калың мұздық басып тұрған дәуірте бір жылда 486 күн болыпты. 2. ал 100 миллиондаған
ылдар өткен соң – динозаврлар дәуірінде бір жыл 370 тәулікке дейін қысқарған. 3. дәл қазір
оның небәрі 365 күннан ғана тұратыны белгілі. 4. неліктен булай? өйткені е
ай гравитациясының әсерінен жер ғаламшарының айналу ғы азайып келе жатыр.
5. соның салдарынан күндер ұзарып (шамамен бір мыңжылдықта 1,7 милисекундқа), ал
жылдар қысқаруда. 6. уақыт гравитация әсерінен өзгерістерге ұшырайды. 7. мысалы,
гравитация көзі болып табылатын жер ортасына нысан неғұрлым жақын болған сайын,
уакыт соғұрлым баяу жылжиды. 8. мәселен, әлемнің ең биік шыңы – эвересте бір жыл теңіз
деңгейімен салыстырғанда 15 микросекундқа аз.
(«ана тілі» газетінен)
составить правильное предложение из не плравельных

Он тоғызыншы ғасырдың екінші жартысында қазақ, елінің қоғамдық өміріне, мәдениеті мен өнерінде, ұлттық әдебиетінде аса игі жаңғырулар бой көрсетті десек, бұл тұстағы ұлы абай бастаған жаңашыл бағыттағы реалистік әдебиеттің қарқыны айрықша болды. халқымыздың аса көрнекті ақындарының бірі шәкәрім құдайбердіұлы да, міне, осынау өркенді ортада өсіп, ержетті. ол 1858 жылы ескіше жыл санау бойынша 11 шілдеде қазіргі семей облысының абай ауданында дүниеге келді. әкесі - құдайберді -абайдың ағасы, құнанбайдың күңке атты бәйбішесінен туған.шәкәрім бес жасында оқуға беріліп, екі жылдай оқиды. жеті жасқа келгенде, 1866 жылы әкесі құдайберді 37 жасында дүние салады да, шәкәрім бұдан былайғы уақытта құнанбайдың тәрбиесінде, тікелей абайдың қамқорлығында болады. шыққан ортасының аса бай дәстүрі мен ақын ағасының тағлымды тәрбиесі табиғатынан зерек те алғыр шәкәрімнің жетімдік, жоқшылық көрмей өсуіне ғана емес, оның талантты ақын, парасатты ой иесі ретінде қалыптасуына да айрықша ықпал жасайды.ұлы абайдың маңайына шоғырланған талантты жастар туралы айта келіп мұхтар әуезов былай деп жазады: " ондай ақын төртеу. оның екеуі ақылбай, мағауия - абайдың өз , мұның екеуі де 1904 жылы абай өлген жылы өлген. қалған екеуі көкбай, шәкәрім. осы төрт ақын абайдың толық мағыналы шәкірттері". шындығында да шәкәрім абайдың ең талантты шәкірттерінің бірі, әрі ең мол мұра қалдырған шәкірті.абай шәкірттерінің қай-қайсысы да ұлы ұстазының басқан ізін қайталамай, өнер көгінде өздерінше соқпақ салуға ұмтылды. абай өз шәкірттерінің өлеңдерін үнемі қадағалап отырған. өзі тақырып беріп жаздырғандары да аз емес. ұлы ақын жастардың туындыларына сын көзбен қарап, бағыт-бағдар беріп отырған.шәкәрімнің ақындық жолын айқындап берген де, міне, осындай ұлы мектеп, абайдың ақындық дәстүрі болды. шәкәрімнің терең мағыналы шығармашыл мұрасының өн бойынан абайдың реалистік сарыны, көркемдік, эстетикалық танымының әсері үнемі белгі беріп отырады.