30 !
төмендегі жоспарға сүйене отырып,"асыл әжем" тақырыбына эссе жазыңдар.
1. əже- отбасының ұйытқысы
2.əже тəрбиесі
3.əжемнің ертегілері

Же - ң әкесінің, сондай-ақ, анасының шешесін атайтын, туыстық қатынасты білдіретін атау. одан арғылары үлкен әже немесе ұлы әже деп аталады.[1]

қазақ отбасындағы әже орны ерекше әрі қадірлі. әже - отбасының ғана емес, әулеттің де ұйытқысы, ағайын- абысындардың бірлігін, татулығын сақтайтын сыйлы анасы, кейінгі жастардың, келіндердің тәрбиешісі әрі ақылгөйі қазақ қоғамында әдетте жас отау иелерінің тұңғыш әжесі бауырына салады. ата-әженің кенжесі саналып, немерені әжесі тәрбиелеп, бағып-қағады. әже мен немере арасындағы туыстық байланыс өте нәзік әрі берік. қазақ үшін ата мен әжеге жас сәби жай ғана ермек емес, тәрбиеленуші ерекше субъект. тарихта күллі рулы елге ана болып саналған айпара әже, домалақ ене, зере, айғаным секілді әжелердің бейнесі аңыз-әңгімелерде, әдеби шығармаларда сомдалған.

алдымен әже тәрбиесі арқылы жақсы-жаманды ажыратып, үлкен-кішіні тани бастайды. мінез-құлық, тіл тәрбиесі қалыптасып, үй шаруасына бейім, елгезек тілалғыш, мейірімді болып өседі. әженің алдын көрген ға былайғы жұрт тәрбиелі деп баға береді. әже тәрбиесі көбіне «олай істеме, былай істе», «бүйтсең жаман, өйтсең жақсы»деген сипатта, ақылгөйлік мазмұнда болып, әженің мейірімі мен жүрек жылуына бөленіп өседі. осылайша жас қазақы ортадағы моральдық-этикалық нормалармен таныса отырып, тұлғаның қалыптасуына ғана емес, дәстүрлі ырым-тыйымдар жүйесінің қағидаттарын біртіндеп бойына сіңіре бастайды.

жеті-тоғыз жастан әрі қарай тұңғыш немере ұлдың тәрбиесі атасының қолына өтеді, ал қыз немеренің негізгі тәрбиесі әженің қарамағында болады. бұл кездегі тәрбиенің мазмұны атаға ілесе жүріп, көрген-білгенін көңілге тоқудан құралады. атасына ілескен алыс жерлерді, ел жақсыларын, сыйлы ауылдарды көріп, жиын-тойға т.б. қатысып, соларды ұғынуға, білуге тырысады. атаның «визуалды» тәрбиесінен өткен былайғы жұрт көргенді деп атайды. қазақ паремеологизмі атың бар да жер таны желіп жүріп, атаң барда ел таны еріп жүріп деп кеңес береді. ел тану, жер тану көргенділікке жатады. қазақтың дәстүрлі тәрбиесінде көргенділік тәрбиенің ең жоғарғы формасы болып табылады. әже мен атадан тәлім алған немеренің рухани жағынан тәрбиелі, көргенді азамат болып, ержетуінің, елдің аузына ілігер көшелі азамат болып ержетуінің, елдің аузына ілігер көшелі азамат болып қалыптасуының негізі осылайша қаланады

объяснение:

1. әже- отбасының ұйытқысы. отбасыны бірлікке шақыратын үлкендер. әженің қай шаңырақта болмасын айтатын бір ауыз сөзі даналық болып табылады. ақылымен, көпті көргендігімен отбасыны бірлікте ұстайды.

2. әже тәрбиесі. ал тәрбиесіне келетін болсақ тәрбиесі де ерекше. әжесінің тәрбиесін алған жаман болуы мүмкін емес. әже тәрбиесіндегі ақылды, көпшіл, мейірімді, ортаға бейімделгіш т.б болып келеді.

3. әжемнің ертегілері. әжелердің ертегілерінің өзі тұнып тұрған папасаттылықтан құралады. соны бойына сіңіріп ұлтжанды, жүрегі сүйіспеншілікке толы болып бойына сіңіріп өседі. әжемнің ертегілері көбіне сонау қиын заманнан алынған, басынан кешкен оқиғалардан тұратын. мұндай ертегілерді ешкім айта бермейтіні хақ.

Аталары ағашты тамырымен жұлған

Қажымұқан Қыпшақтың Алтыбас руынан шыққан. Аталары: қыпшақ Тоқтарбай, одан кейін Қобыланды, Тірлікбай, Ойбас, Ұзын, Алтыбас, Қарыс, Жоламан, Санбай, Шадибатыр, Ернақ және әкесі Мұңайтпас.

Атасы Ернақ ерекше күштің иесі болған дейді және өз немересіне қазақша күресті үйреткен. Ал нағашы атасы Лек палуан ағаштарды тамырымен жұлған деген аңыз бар. Әкесі Мұңайтпас та өте күшті адам болды. Күрес жарыстарына қатысып, "жуанаяқ палуан" деген атпен танылды.

Мұңайтпасұлы құжат бойынша 1871 жылы 7 сәуір күні қазіргі Ақмола облысының Қараөткел ауылында дүниеге келген. Алайда оның туған жеріне қатысты басқа да пікірлер бар. Зерттеушілердің бір тобы оны Оңтүстік Қазақстан облысының Отырар ауданында 1883 жылы дүниеге келді деп пайымдайды.

Мұңайтпасұлы 17 жасында танылды  

Қажымұқан жастайынан байларға жалданып, ауыр жұмыс істеген. Сол кезде батпаққа батып қалған өгізді жалғыз өзі тартып шығарып алғаны туралы әңгімелер де бар.

Объяснение:

УДАЧИ!