35 .4-5 пословиц или поговорок про орнамент на казахском языке ​

совесть, честь, стыд. ар,намыс, ұят. 

1. ерді намыс өлтірер, қоянды қамыс өлтірер. 

мужчина погибает в бою, заяц – в камышах.

2. ер жігітке өлімнен ұят күшті. 

для жигита лучше смерть, чем позор.

3. жігіттің қүны жүз жылқы, ары мың жылқы. 

цена жигиту – сто коней, цена его чести – тысяча коней.

4. ақылың болса арынды сақта: ар-ұят керек әр уақытта. 

если умен, честь береги; честь и совесть – спутники каждому шагу.

5. ел намысы – ер намысы. 

честь народа – честь жигита.

6. ер жігіт елінің ұлы, намысының құлы. 

жигит – сын своего народа и раб своей чести.

7. өлімнен ұят күшті. 

стыд сильнее смерти.

8. мал сақтама, ар сақта. 

не добро береги, а честь свою береги.

9. малыңа сүйенбе, арыңа сүйен. 

на богатство не полагайся, а на совесть опирайся.

10. үлкен пышақ ұялғанынан өтеді. 

большой нож со стыда режет.

11. ашу – ақылдың дұшпаны, нәпсі – иманның дұшпаны. 

гнев – враг разума, неумеренный аппетит – враг совести.

12. атты қамшы айдайды, ерді намыс айдайды. 

коня подгоняет кнут, жигита – честь.

13. қазаннан қақпақ кетсе, иттің ұяты кетеді. 

когда с котла крышку снимают, собака всякий стыд теряет.

14. атын аяған жерге қарар, құсын аяған көкке қарар. 

кто коня жалеет одолжить – в землю смотрит, кто ловчую птицу жалеет одолжить – в небо смотрит.

15. беттің арын белбеуге түйіп алып. 

совесть в узелок завязал.

16. арлы арына қараса, арсыз жеңдім дейді. 

честного совесть удерживает, бессовестный себя победителем считает.

17. тәнім - жаным садағасы, жаным – арым садағасы. 

тело – жертва души, душа – жертва чести.

18. жақсы аттың жалын сақтағанша, жақсы жигіттің арын сақта. 

чем скакуна силы беречь, лучше доброго жигита честь сберечь.

19. қайталаған дерт жаман, қайта бұзған серт жаман. 

нарушить клятву, как дважды переболеть одной болезнью.

20. арақпен достастым дегенше, ілікпен қоштастым де. 

с водкой подружился – с совестью простился.

21. жарлы болсаң да арлы бол. 

пусть и беден, но будь честен.

22. енбеқ - өмірді ұзартады, ұят - бетті қызартады. 

труд жизни прибавляет, стыд в краску вгоняет.

23. өз бетін аямаған кісінің бетін шиедей қылады. 

плюющий на свою совесть, на чужую и не посмотрит.

24. ер мойнында қыл арқан шірімес. 

за жигитом даже волосяная веревка не пропадает.

25. жігітке жар қымбат, намыс пен ар қымбат. 

жигит дорожит любовью, а еще больше – честью.

26. бар барын жейді, ұятсыз арын жейді. 

каждый ест, что у него есть; бессовестный свою совесть проедает.

27. болам десен, арынды ақшаға сатпа. 

если думаешь сохранить человечность, не меняй на деньги честь.

28. бетің қісық болса, айнаға өкпелеме. ниетің қисық болса, ағайынға өкпелеме. 

если рожа кривая, на зеркало не серчай; если совесть нечиста, на родню не пеняй.

29. қолыңмен істегеніңді мойныңмен көтер. 

за дело рук головой отвечай.

1) Мақала. Еліміздің абыройын асыратын игі істердің тағы бірі –дінаралық татулық.Егемендігіміздің елең-алаңында аяқ алысымыздың аңысын аңдыған талайлардың Қазақстанды іштен ірітетін осал тұстарының бірі оның көпдінділігі деп жамандық шақырып баққанын біз ұмыта қойған жоқпыз.Президент Нұрсұлтан Назарбаев ол мәселенің де шешімін тапты. Елдің өз ішінде шешіп қана қоймады ол мәселені,осыдан он жыл бұрын Әлемдік және дәстүрлі діндеркөшбасшыларының съезін шақырып,оны дәстүрге айналдырып,Қазақстанды дүние дидарындағы дінаралық татулық мекені ретінде танытты, әртүрлі діндердің бір елде келісімге келіп, жарасымды дами алатынын нақты дәлелдеп берді,осы арқылы бүкіл әлемдегі дінаралық шиеленісті бәсеңдетуге, яғни бейбітшілікті нығайтуға үлкен үлес қосты. («Егемен Қазақстан» газеті)
2) Шешендік сөз.
Қазақ деген мал баққан елміз,
Ешкімге соқтықпай жай жатқан елміз.
Елімізден құт-береке қашпасын деп,
Жеріміздің шетін жау ба деп,
Найзасына жылқының қылын таққан елміз.
Дұшпан басынбаған елміз, Басымыздан сөз асырмаған елміз.
Досымызды сақтай білген елміз,
Дәм-тұзын ақтай білген елміз.
Бірақ асқақтаған хан болса –
Хан ордасын таптай білген елміз.
Атадан ұл туса – құл боламын деп тумайды,
Анадан қыз туса – күң боламын деп тумайды,
Ұл мен қызын жатқа құл мен күң етіп отыра алмайтын елміз.
Сен темір болсаң, біз көмірміз – Еріткелі келгенбіз, Қазақ-қалмақ баласын теліткелі келгенбіз.
Танымайтын жат елге — Танысқалы келгенбіз, танысуға көнбесең –
Шабысқалы келгенбіз.
Сен қабылан болсаң,
Мен арыстан – алысқалы келгенбіз,
Тұтқыр сары желіммен Жабысқалы келгенбіз.
Бітім берсең – жөніңді айт, Бермесең – тұрысатын жеріңді айт! (Қазыбек би)