Регистрация Спросить otvet5GPT
Ясминка2006
10.05.2020 09:01
Қазақ тiлi
Есть ответ 👍

Перевести сығанақ та қыпшақтың ежелгі қаласы."туман " дейтін көне шежіреде шаһар 10 ғасырда сунақ деп аталыпты.бұл "суың нақ" , "қоналқы" деген ұғымдар шыққан көрінеді.бертін келе , хi ғасырда бұл қала туралы кезбелер көбірек жазады.махмұт қашқаридің "түркі тілдерінің сөздігі" деген еңбегіне "сугнак рух бар еліндегі қала" деген түсініктеме бар.кейіннен өзі білетін араб тарихшылары сол сығанақ пен отырарды салыстырып даріптейтінді шығарды.расында , сығанақ , олардың ұғымынша , "қос өзеннің" арғы жағындағы (мəуереннахр) елдің тағдырын білдіріп тұратын бірден-бір темірқазық жұлдызы іспетті еді.шаһарды елшілер мен жазушылар дешті қыпшақтың екінші шаңырағы , ұлы жібек жолының алтын қақпасы деп санады. казахи , ! заранее

208
426
Посмотреть ответы 1

Ответы на вопрос:

ViktoriaTigra
ViktoriaTigra
4,5(62 оценок)

  аты  аңызға  айналған ержүрек батырларымыздың бірі, xviii ғасырдағы қазақ елінің жоңғарларға қарсы ұлт-азаттық соғысындағы көрнекті  қаһарман  —  шапырашты наурызбай құттымбетұлы.

құттымбетұлы наурызбай 1706 жылы  жетісу  жерінде,  алатаудың  баурайында дүниеге келген. бұл кезде  ӏле,  талас,  алатау  мен  қаратау  аралығындағы  қазақ  пен  қырғыз  жоңғарларға  тәуелді еді. батырдың көзін ашқаннан естігені батырлар тұралы  жырлар, аңыз әңгімелер болып, теңдессіз бай рухани ортада өсті. екінші жағынан елге үстемдігін жүргізген басқыншы жаудың  зорлығы мен зомбылығын  да көрді. мұның өзі жүрегінде оты бар жасты туған елін, атамекенін жаудан азат ету тұралы арманға жетеледі,  батыр  болуға құлшындырды. наурызбай батырдың өмірі тұралы бүгінгі күнгі деректерде шапырашты наурызбай,  қаракерей қабанбай,  қанжығалы бөгенбай    абылай хан  айналасындағы бас батырлар қатарында бағаланады.  бұқар жырау  осы үш тұлғаның жанындағы мынадай ірі батырларды атайды:   шақшақұлы жәнібек, сіргелі қара тілеуке, қарақалпақ қылышбек, текеден шыққан сатай мен бөлек, қаумен, дәулет, жәпек, сеңкібай, шойбек, таңсыққожа, мәмбет, молдабай, есенқұл және басқалар. әдеби-тарихи деректер мен ел есінде сақталған аңыз-әңгімелер наурызбай батырдың бүкіл халықтың ықыласына бөленіп, мақтанышқа айналуы 1727-1731 жылдардың шамасы екендігіне мензейді.  қазақ халқының  жоңғар басқыншыларына қатарынан бірнеше рет қатты соққы беріп, ақыры үлкен жеңіске жетуі осы уақытқа сәйкес келеді.  алатау  етегінде жоңғарлардың  шамалған,  қаскелең,  боралдай  секілді атышулы батырлары өлім табатын сұрапыл шайқастарда наурызбай бабамыз ересен ерлік көрсетеді.  қозыбасыда  қалың қол бастап, бас батыр атағына ие болады.

мазмұны    [жасыру]  1карл миллер күнделігі2абылай ханның тұтқыннан босатылуы3шәді төренің мәліметі4қабдеш жұмәділовтың наурызбай батырды жоққа шығаруға тырысуы5сілтемелер6дереккөздер7сыртқы сілтемелер

карл миллер күнделігі

наурызбай батырдың өмірінің бір сәті ресей патшалығының 1742 жылы күзде жоңғар қонтайшысы  қалдан серенге  жіберген елшісі  карл миллердің  күнделігінде сақталған. 1742 жылы 6 қыркүйектің кешінде карл миллер қарасу өзенінен өтіп, ертеңіне түске жуық  ұлы жүздің  өтеміс деген батырының ауылына келеді. қасында  әбілқайыр ханның  ұлы  ералы сұлтан  бастаған топ пен жоңғардың қазақтарға келген екі жаушысы қашқа мен бурун болады. 16 қыркүйекте ресей елшісі осы тобымен шапырашты наурызбай батырдың ауылына ат басын тірейді.

батыр орыс елшісінің қайдан келе жатқанын, қайда баратынын, не мақсатпен жүргенін, сапарға кімнің жібергенін сұрап, аулына келген жолаушылар тұралы толық білгісі келеді.  карл миллер  ресей патшасының жарлығы бойынша орынбордан генерал неплюевтен қалдан серенге хат алып келе жатқанын, онда жоңғарлардың қазақтарға шабуылын тоқтатуы тұралы ақ патшаның талабы жазылғанын баяндайды. ресей елшісінен наурызбай батыр неплюевтің  қалдан серенге  жазған хатын өзіне оқытуды талап етеді. бұл талапқа байланысты к.миллер хаттың мөрленген жабық қағазда екенін, оны бұзуға болмайтындығын айтқанда, наурызбай былай деген екен:   — сенің айтқан сөзіңе сенейін бе, жоқ бастығыңның жазған хатына сенейін бе?   хатталмаған сөзіңе, оқымаған хатыңа қалай сенуге болады?

 

Реши свою проблему, спроси otvet5GPT

  • Быстро
    Мгновенный ответ на твой вопрос
  • Точно
    Бот обладает знаниями во всех сферах
  • Бесплатно
    Задай вопрос и получи ответ бесплатно

Популярно: Қазақ тiлi

Caktus Image

Есть вопросы?

  • Как otvet5GPT работает?

    otvet5GPT использует большую языковую модель вместе с базой данных GPT для обеспечения высококачественных образовательных результатов. otvet5GPT действует как доступный академический ресурс вне класса.

  • Сколько это стоит?

    Проект находиться на стадии тестирования и все услуги бесплатны.

  • Могу ли я использовать otvet5GPT в школе?

    Конечно! Нейросеть может помочь вам делать конспекты лекций, придумывать идеи в классе и многое другое!

  • В чем отличия от ChatGPT?

    otvet5GPT черпает академические источники из собственной базы данных и предназначен специально для студентов. otvet5GPT также адаптируется к вашему стилю письма, предоставляя ряд образовательных инструментов, предназначенных для улучшения обучения.

Подпишись на наш телеграмм канал

GTP TOP NEWS