Мустафа шокайдын турцияга деген махаббаты

мустафа шокай: биография политика и публициста

мустафа шокай родился в семье степных аристократов в конце 1890-го в казахском ауле аулие-тарангыл.

родословная мустафы знатная, он из кипчаков. его дед был правителем сырдарьинской области хивинского ханства, а отец занимал должность народного судьи и имел титул бия. он получил мусульманское образование.

российская империя к тому времени полностью подчинила все близлежащие территории. соответственно, местность, где проживала семья мустафы, называлась туркестаном. кроме того, царь николай ii, разгневанный непокорностью казахов, издал указ о передаче земель кочевников (даже зимовок) переселенцам.

интересно узнать, какое образование получил одаренный казахский мальчик:

видя все это, родители мустафы рассудили, что ему жизненно важно получить образование, и отправили обучаться в школу. сначала он ходил в школу в перовске, где выучил язык.

в 12-летнем возрасте парня сопроводили в ташкент учиться в гимназии. способный мальчик завершил обучение с отличием. правда, медаль досталась ему непросто: этому едва не помешало вмешательство тогдашнего губернатора самсонова, который ненавидел «инородцев». чтобы сгладить свой неблаговидный поступок, позже губернатор предоставил юноше вакансию переводчика в администрации, но мустафа отклонил предложение.

Ға ең бірінші білім емес, рухани тәрбие берілуі керек, тәрбиесіз берілген білім - ң қас жауы, ол келешекте оның барлық өміріне апат әкеледі"(әл – фараби) - дегендей ға әуелі білімнен бұрын, тәрбие берілуі тиіс. ға анықтама беретін болсақ - жасы кәмелетке толмаған, жан - жақты тәрбиені қажет ететін, болашағынан көп үміт күттіретін жеке тұлға олай болса, ға тәрбие берушілер : жанұя, ата - ана ортасы, жолдастар мектеп мұғалім осының ішінде бүгін ата - ана, жанұя тәрбиесіне тоқталып өтсек. «ң бір қызығы деген» абай айтқандай, ң да өмірдің де қызығы. ата - ана - тәрбие өнегесі, сондықтан, мынадай қазақ мақал мәтелдері ертеден жатталып, айтылып келеді. «ата көрген - оқ жонар, ана көрген - тон пішер, ң ұяты - әкеге, қыздың ұяты - шешеге» ң келешегін ойлаған ата - ана өз мекенін ауыстыруға дейін барып жатады. «ұлың жақсы болсын десең, ұлы жақсымен көрші бол, қызың жақсы болсын десең, қызы жақсымен көрші бол» деген өнегелі сөз де содан шықса керек. тәрбиесі туралы сөз ете қалғанда «алты айлық тәрбиешіге әкелген ата - анаға, сіз ңыздың 1, 5 жыл тәрбиесін өткізіп алдыңыз, іштен тәрбиелеу керек» деген еврей халқының мысалын келтіріп жатамыз. тәрбиесі - қиын да күрделі процесс. біз ң тәрбиелі де өнегелі болып өсіп, өз қатарының алды болғанын қалаймыз. бірақ осы мақсаттарға сай тәрбиелеу үшін үлкен еңбек, күш - жігер қажет екенін бәріміз білсек те, мойнымыз жар беріп, тәрбиесімен айналыса бермейміз. кейін есейген сәтте, «сен маған тартпағансың, мынаны олай істемедің, ананы бұлай істемедің, ештеңеге қырсызсың» деп кінәлап жатамыз. еліміздің көркейіп, өркениетті елдің қатарына қосылып, халықаралық деңгейге шығуы бүгінгі ұрпақ бейнесімен көрінеді. шығыс ғұламасының бірі болып саналатын жүсіп ғұнның дастандарында отбасы тәрбиесі көп айтылады. мемлекеттің беріктігі тек ел билеуші қайраткерлерге әділ заңға, күшті әскерге ғана емес, әр отбасының беріктігіне байланысты екендігін сипаттайды. оның ойынша: отбасы беріктігі жаңа жар таңдаудан басталады және өнегелі отбасында ғана өнегелі ұрпақ тәрбиеленеді. елбасы н. назарбаев «еліміздің болашақта гүлденуі бүгіннен басталады» отбасының беріктігі, жұбайлардың бір - біріне, ең бастысы, ң алдындағы жауапкершілігі де көп нәрсеге байланысты. ата - аналар , ал ата - аналарына қамқор болуға тиісті деп атап өткен. қр - ның конститутциясы да « қамқорлық жасау және оларды тәрбиелеу ата - ананың құқығы әрі парызы деп көрсетілген».