Информация о аральском море на казахском языке

Арал теңізі  —  қазақстан  мен  өзбекстан шекарасында орналасқан ірі көл.теңіз  xx ғасырда  ауданы жағынан (68 мың км2)  әлемде  төртінші орында болған еді, бірақ  1960  жылдардан бастап теңіздің  суы азайып келеді. арал теңізі, кайназой дәуірінің орта шетінде, яғни бұдан 21 млн. 1200 жыл бұрын, арал каспий теңізіне қосылып жатқан. өйткені, теңіздің терістік бетіндегі қазіргі сарышығанақ, ақеспе тұсынан 80 метр тереңдіктен олигоцен уақытында өмір сүрген қызыл қтың, ірі ұлудың, киттің омыртқа сүйектері тасқа айнала бастаған күйінде табылды. бұл теңіздің кезінде мұхитпен қосылып жатқандығын көрсетеді.негізгі арал теңізі жайлы нақты деректі мәліметтердің жиналуы яғни, арнайы зерттеулердің басталуы \17-19 ғғ.\ ғасырлардың еншісіне тиеді. өйткені бүгінгі арал деген атау сол 17 ғасырдан бергі жерге берілген. арал теңізі – қазақстанның інжу-маржаны, шөл белде-міндегі бірден-бір көгілдір су айдыны еді. оның апатқа ұшырағанға дейінгі көлемі – 1066 км², тереңдігі – 30-60 метр, тұздылығы – 10-12 % болған. қойнауы кәсіптік бағалы қтарға бай, жағасы қоға мен қамысты теңіз еді. сол кездерде жылына 50-150 мың қ ауланса, теңіз жағасынан едәуір мөлшерде бұлғын терісі игерілген. арал 1960-1965 жылдар арасында 44 мың м³, ал 1990 жылдары екі есеге қысқарды. нәтижесінде, арал теңізінің деңгейі 23 метрге дейін төмендеп, оның су айдыны 30-200 км-ге дейін қусырылды. судың тұздылығы 40 пайызға дейін артты.  арал апатына себеп болған факторларға: — жергілікті жердің тарихи-табиғи ерекшеліктерін ескермеу; — ауыл шаруашылығын дұрыс жоспарламау, судың қорын есепке алмау; — суды өте көп қажет ететін күріш, мақта дақылдарын барынша көбейтіп жіберу; — жерді игерудің агротехникалық шараларын сақтамау және сіды үнемді пайдаланбау; — табиғат ресурстарын пайдалануға жіберілген қателіктер мен оны меңгерудің ғылыми тұрғыдан негізделмеуі болып табылады. қазіргі кезде аралды құтқару бағытында батыл да жоспарлы түрде ғылыми негізде жұмыстар жасалуда. 

1) Бул сыкпалардын iшiнде кандай тагамдар болады?

2) Сыкпадагы тагамнын дамi озгереме?

3) Алгашында гарышкерлер ушiн кандай тагамдар дайындаган?