Озин ози тану 2 класс макта, май калай шыгарады

ЕҮОБ- Ең үлкен ортақ бөлгіш, екі не бірнеше натурал санның – берілген сандардың әрқайсысы бөлінетін үлкен сан. Мысалы, 27 және 63 сандарының Ең үлкен ортақ бөлгіші 9 болса, 12, 32 және 60 сандарының Ең үлкен ортақ бөлгіші 4 болады. Ең үлкен ортақ бөлгіш бөлшектерді қысқарту кезінде пайдаланылады. Бұл ретте бөлшектің алымы да, бөлімі де қысқаратын ең үлкен сан Ең үлкен ортақ бөлгіш болып саналады. Егер берілген сандардың жай көбейткіштерге жіктелуі белгілі болса, онда ол сандардың Ең үлкен ортақ бөлгішін табу үшін, барлық жіктелуде кездесетін әрбір көбейткішті ең кіші рет алып көбейту керек. Жалпы жағдайда, екі санның Ең үлкен ортақ бөлгішін табу үшін Евклид алгоритмі пайдаланылады. Егер екі санның Ең үлкен ортақ бөлгіші бірге тең болса, онда ол сандар өзара жай сандар делінеді. а және b екі санның Ең үлкен ортақ бөлгіші (d) сол сандардың ең кіші ортақ еселігі m-мен мынадай қатынас арқылы байланысқан: dm=ab. Ең үлкен ортақ бөлгіш ұғымы сандарға ғана емес, екі не бірнеше көпмүшелікке де қолданылады. Бұл жағдайда екі не бірнеше көпмүшеліктің Ең үлкен ортақ бөлгіші, олардың әрқайсысы бөлінетін, дәрежесі ең жоғары көпмүшелік болады.

ЕКОЕ- Ең Кіші Ортақ Еселік, екі не бірнеше натурал санның әрқайсысына бөлінетін ең кіші оң сан. Мысалы 30,18,15 сандарының Ең кіші ортақ еселігі 90 болады. Ең кіші ортақ еселігі бөлшектерді қосу және алу кездерінде пайдаланылады. Бұл ретте екі не бірнеше бөлшектің ең кіші ортақ бөлімі ең кіші ортақ еселігі болып саналады. Егер берілген сандардың жай көбейткіштерге жіктелуі белгілі болса, онда ол сандардың ең кіші ортақ еселігін табу үшін, барлық жіктелуде кездесетін әрбір көбейткішті ең көп рет алып көбейту керек. Мыс., 15, 20, 25 сандарының Ең кіші ортақ еселігі былай анықталады: 3*5*2*2*5 = 300. Ең кіші ортақ еселігі ұғымы сандарға ғана емес, екі не бірнеше көпмүшелікке де қолданылады. Бұл жағдайда екі не бірнеше көпмүшеліктің Ең кіші ортақ еселігі олардың әрқайсысына бөлінетін, дәрежесі ең кіші көпмүшелік болады.