Где в казахстане распространён песчаный рельеф и 15

Рельеф территории казахстана сложный и pазнообразный: примерно 10 % занимает высокогорье, остальная часть приходится на долю низменностей, равнин, плато и возвышенностей. для юго-запада, севера и центральных районов характерен равнинный рельеф с небольшими высотами в пределах 200-300 м над уровнем моря.  на юго-востоке республики находятся горы, вершины которых достигают отметки 5-6 тыс. м над уровнем моря. здесь же, в тянь-шаньской горной системе, расположена высшая точка в казахстане – пик хан-тенгри (выс. 6995 м) .  для рельефа казахстана характерно широкое распространение бессточных бассейнов (каспийское море, аральское море, озеро ) , глубоких впадин и сухих котловин.  современный рельеф казахстана является результатом длительного палеографического развития, в процессе которого неоднократно менялись морские и континентальные условия, климат и теоктонические движения. процесс горообразования в юго-восточном казахстане, начавшийся в неогене, продолжается до сегодняшнего дня. признаками современных движений являются землетрясения и колебания земной коры.  на самом востоке находится алтайская горная система. в пределы казахстана входят южный алтай и часть рудного алтая. средние высоты горной системы 2500-3500 м, наивысшая точка – гора белуха (4506 м) . одной из значительных горных систем на юге и юго-востоке казахстана является джунгарский алатау (длина 450 км, ширина 100-250 км) , вершины гор которого покрыты вечными .  низкогорный мелкосопочный рельеф сарыарки представляет собой обособленную геоморфологическую область, высшая точка которой пик аксоран (1565 м) . на юго-западе от сарыарки расположено плато бетпакдала – обширные пустынные степи.  манкыстауские горы состоят из трех хребтов, разделенных продольными понижениями. плато устюрт отделено от них карынжарыкской впадиной и занимает пространство до аральского моря.  в -алакольской впадине распространены песчаные пустыни таукум, сарыесик-атырау, леккум, мойынкум.  северная часть казахстана занята южными окраинами западно-сибирской равнины, которые окаймляют возвышенность сарыарки.  геологическое строение  территория казахстана занимает юго-восточную часть восточно-европейской платформы, западные, юго-западные, южные части урало-монгольского складчатого пояса, на юго-западе которого расположена обширная равнинная область – туранская плита, перекрытая мезо-кайнозойским чехлом, из-под которого выступают линейные палеозоиды гор мугоджар и каратау. к востоку от туранской плиты выделяется центрально-казахстанский палеозойский массив – сарыарка, чингиз-тарбагатайская, зайсанская линейные складчатые системы, часть алтае-саянской складчатой области, субширотный альпийский пояс северного тянь-шаня и джунгарского алатау.  платформенный чехол туранской плиты – морские, континентальные, терригенные и карбонатно-терригенные отложения от верхне-триасовых до антропогеновых (до 4-5 км) .  мугоджары входят в уральскую складчатую систему. здесь чередуются узкие антиклинорные блоки с докембрийских и нижнепалеозойских вулканогенно-осадочных пород, а также синклинорные прогибы, выполненные основными вулканитами и осадочными толщами силура, девона, карбона.  сарыарка образована разновозрастными различно ориентированными блоково-складчатыми структурами, что обуславливает ее мозаичное строение. наиболее древние архейпротерозойские образования слагают ряд крупных массивов и антиклинорных блоков (кокшетау, улытау, ерейментау) .  восточную часть казахстана занимают герциниды зайсанской складчатой системы, где выделяется структурно-формационные зоны, выполненные эвгеосинклинальными кремнисто-вулканогенными и известково-терригенными отложениями силура, девона и нижнего карбона. в рудном алтае обильны интрузии кварцевых порфиров и верхнепалеозойских гранитоидов.

найзағай — бұлттар не бұлт пен жер арасында болатын ұзындығы бірнеше км, диаметрі ондаған см және ұзақтығы секундтың ондаған үлесіндей болатын алып электрлік ұшқынды разряд. найзағай - кешенді атмосфералық құбылыс. бұл құбылыс кезінде қалың будақ-жаңбырлы бұлттарда және бұлттар мен жер арасында көп еселі электр разрядтары пайда болады, күн күркірейді. ұйтқыма жел, дауыл соғып, кейде бұршақ аралас нөсер жаңбыр жауады. найзағайды шептік және масса ішіндегі деп ажыратады. шептік найзағай атмосфера шебінде, ал масса ішіндегі найзағай ауаның жер бетінде жылынуынан пайда болады. найзағай жарқылы үлкен разрядты тоқпен тең, ал оның температурасы 3 градусқа дейін жетеді (бұл күн аймағындағы температурадан 6 есе жоғары). найзағайдың орын ауыстыру ғы секундына 100 мың километр. найзағай түскенде талдың жанып кетуі де мүмкін. найзағайдың ға түсуі, өлімге дейін алып келеді. жыл сайын әлемді найзағайдан 3000 қайтыс болады. найзағай бірінші биік затқа (талға т.б.) түседі. өңдеу

найзағайдың түсу қаупінен қорғану үшін, оған қарсы жерасты орасты орнатқаштарын орнату қажет. табиғатқа шығу алдында ауа райы болжамын тыңдау қажет. егер күн бұзылады деп болжаса, басқа күні шыққаныңыз дұрыс болады.

егер сіз найзағай болатынын сезсеңіз, онда бірінші кезекте оның жерге түсу жақындығын анықтаңыз және дауыл жақындап не болмаса қойғандығын қараңыз. жарық ғының тездігіне тездігіне байланысты (3км/с) онда найзағай жарқылын тез арада байқай аламыз. мүмкіндігінше дыбыс кешігуі арақашықтық пен оның тездігіне байланысты анықталады. мысалы: егер жарқылдан кейін найзағайға 5 с өтсе, онда найзағай фронтының арасы 340м/с*5с = 1700м.

егер дыбыс кешігуі жиіленсе, онда найзағай фронты сирейді ал егер дыбыс азайса, онда найзағай фронты жақындап келе жатқандығы. найзағай жарқылынан кейін қатты дауыл болса, найзағай өте қауіпті. егер сіз ауылдық жерде болсаңыз: терезені, есікті, құбырларды жабыңыз. пеш жақпаңыз, себебі пеш трубасынан шығатын жоғары температуралы газда қарсыласа алмаушылық болады. телефонмен сөйлеспеңіздер: кейде найзағай столбылардың арасында тартылған сымдарға түседі.

найзағай болып жатқан сәтте электр желісіне, антеннаға, терезе жанындағы орнықтарғыштарға, үйдің төбесінен су ағатын жерлерге жақңыз, сонымен қатар теледидар, радио және т.б. электрлі қондырғыларды қоспаңыз.

егер сіз орманда болсаңыз, қысқа талдар өскен жерлерді паналаңыз. биік талдардың қасына, әсіресе қайыңның, еменнің қастарына тығылмаңыз. су жиналатын жерде немесе оның жағысында тұрмаңыз. жағадан аласырақ, яғни жоғары жерден төменге түсіңіз.

жазық далада, егістікте немесе қорғанатын жер болмаған кезде жерге жатпаңыз, қазылған жердің шетіне аяғыңызды қолыңызбең ұстап отырыңыз. егер найзағай дауылы сіз спортпен айналысу барысында болса, дереу тоқтатыңыз. металлдан жасалған заттарды (мотоцикл, велосипед, мұз ойғыш және т.б. ) шетке қойыңыз және 20-30 м алыс тұрыңыз.