Өтінем дауыссыз дыбыстар туралы ертегі құрап беріндерш өөөөөіііннеемм

Әлдеқандай патшалықта емес, мемлекетте емес тура өзіміздің осы аузымыз болыпты. үйдің төбесі таңдай, еден дегеніміз төменгі таңдай, үйдің екі қабырғасы екі жағы болыпты. ал үйдің есігі екі ерін, оның ішінде есік бекем болу үшін қойылған сүйек шарбақтар бар екен, ол – тістер. бір күні осы үйге, яғни ауызға жылан кіріп орнығып алады, сүйтіп зұлымдық істерін жасай бастайды. көңіл - күйі жақсы болғанда ол дыбыстарды емін - еркін өткізіп жібереді, мысалы былай а, о, е, и, ы, у. бұл дыбыстар үсіне қызыл көйлек киіп есіктен емін - еркін өтіп шығып жатады. ал кейбір дыбыстардың жолына сұр жылан түрлі кедергі жасап есікті жауып қояды. м - м - м, н - н - н, т - дыбысы шығар кезде тіпті таңдайға жабысып қалады.   сөйтіп сұр жылан дыбыстарды ысылдауға, шырылдауға, қырылдауға мәжбүр етеді. біресе сұр жылан дыбыстарды құйрығымен ұрады р - р - р. бұл дыбыстар ауыздан емін - еркін шыға алмайды, сондықтан олар көк көйлек киіп шығады. сонымен, емін - еркін шыққан дыбыстар дауысты, қысылып шыққан дыбыстар дауыссыз болып екіге бөлініп қалады. қызыл көйлек киген дауысты дыбыстар өз - өздерімен, көк көйлек киген дауыссыздар өз - өздерімен жүріп жатады. оларды жекелей ешкім түсінбейді, сондықтан олар бәрі бірігіп буын құрайды, жеке буында түсініксіз болады, сөз құралады, жалғыз сөздің де, мәнісі болмайды, сонымен бәрі ақылдасып сөзден бір ойды білдіретін сөйлем жасайды. міне, содан бері , дыбыстардың ға пайдасы тиіп әлі күнге дейін тіл құралы болып келе жатыр екен

бес асыл іс : қанағатшылдық, рақымдылық, талап, еңбек, терең ой

бес дұшпан: өсек, өтірік, еріншектік, мақтаншақтық, бекер мал шашпақ.

1. Бес асыл іс дегенде біріншіден адам барға риза болып, қанағат етуі керек, өзгеге қайырымдылық көрсетіп, көмегін аямай рақым жасауы керек, адам алдына талап қоя білуі керек, ерінбей еңбек атқарып со талабына жету керек, ол үшін адамға терең ой қажет.

2. Адал адам өтірік, өсек дегеннен аулақ болмаса ол түбінде жамандыққа ұшырайды, ал еріншек адам ешқашан мақсатына жете алмайды, ысырапшыл адам қолындағы барын мақтаншақтықпен босқа шашып ақырында бейшара болып қалады.

Объяснение: