Про абая жизнь и его сочинения только немного и названия произведений. если можно, то на казахском. өмірі, шығармашылы. өлеңдерінің атаулары.

Абай  10 тамыз  1845  ж. қазіргі  семей облысының  шыңғыс тауларындақарқаралының  аға сұлтаны  құнанбайдыңтөрт әйелінің бірі, екінші әйелі  ұлжаннантуған. ақынның арғы тегі  орта жүз  тобықты арғын ішіндегі  олжай батырданбасталады. олжайдан айдос, қайдос, жігітек есімді 3 ұрпақ тарайды. бұлардың әрқайсысы кейін бір-бір рулы ел болып кеткен. айдостың айпара деген әйелінен: ырғызбай, көтібақ, топай, торғай, деген 4 ұл туады.бұлардың әкесі момын, шаруа , ал шешесі өткір тілді, өр мінезді әйел болған. сол айпара : «шынжыр қ, шұбар төс ырғызбайым, тоқпақ жалды торайғыр көтібағым, әрі де кетпес, бері де кетпес топайым, сірә да оңбас торғ» ана айтқанындай, шынында, бұлардың ішінде  ырғызбай  ортасынан оза шауып, ел басқарған. ырғызбайдан үркер, мырзатай, жортар,  өскенбай  тарайды.  өскенбайшаруаға жайлы, билікке әділ кісі болғандықтан, “ісің адал болса өскенбайга бар,арам болса ералыға бар” деген мәтел сөз қалған.өскенбайдың әйелі зереден құнанбай туады. құнанбай 4 әйел алған . оның бәйбішесі күңкеден – кұдайберді, інісі құттымұхамбетке айттырылып, қалыңдық кезінде жесір қалған соң өзі алған екінші әйелі: ұлжаннан – тәңірберді (тәкежан), ибраһим (абай), ысқақ, оспан, үшінші әйелі айғыздан – халиулла, ысмағұл туады. қартайған шағында үйленген ең кіші әйелі нұрғанымнан  ұрпақ  жоқ. абайдің “ атадан алтау, анадан төртеу едім дейтіні осыдан. болашақ ақын сабырлы мінезімен, кең пейілімен ел анасы атанған “кәрі әжесі” зеренің таусылмайтын мол қазынадай аңыз ертегілерін естіп, абысын-ажынға жайлы, мінезі көнтерлі, әзіл-қалжыңга шебер, жөн-жобага жетік өз анасы ұлжанның тәрбиесінде өсті. абай әуелі ауылдағы ғабитхан молдадан сауатын ашады да, 10 жасқа толған соң 3 жыл семейдегі  ахмет риза медресесінде  оқиды. бұл медреседеараб,  парсы  тілдерінде, негізінен, дін сабағы жүргізілетін еді. құрбыларынан анағұрлым зейінді оқуға бар ықыласымен беріліп, үздік  шәкіртатанады. ол енді дін оқуын ғана місе тұтпай, білімін өз бетінше жетілдіруге ұмтылады. сөйтіп көптеген шығыс ақындарының шығармаларымен, араб,иран, шағатай (ескі өзбек) тілінде жазылған ертегі, дастан, қиссалармен танысады, шығыстың  низами,  науаи,сәғди,  қожа хафиз,  фзули  сияқты ұлы ғұлама, классик ақындарына бауыр басады. медресенің үшінші жылында абай  семей  қаласындағы “приходская школаға” да қосымша түсіп, орысша сауатын аша бастайды. бірақ бұл оқуын әрі жалғастыра алмай, небәрі 3 жылдан соң оның мұсылманша да, орысша да оқуы аяқталады.

енді бұл жерде мәтіндегі сын есімдерді сипаттау керек.Сын есімдер қай ?қандай ?деген сұрақтарға жауап береді.