Краткую биографию тадеуша костюшки 100-130 слов на беларускай мове

андрэ́й тадэ́вуш банавенту́ра касцю́шка  — ваенны дзеяч  рэчы паспалітай, які стаў  нацыянальным героем  у  беларусі,  польшчы  і  зша. удзельнік барацьбы рэчы паспалітай   расіі  і  прусіі, а таксама ўдзельнік  вайны за незалежнасць зша. лідар нацыянальна-вызваленчага  паўстання 1794 года  ў рэчы паспалітай расійска-прускай акупацыі краіны.

касцюшка нарадзіўся ў лютым 1746 года ў рэчы паспалітай, у вёсцы на тэрыторыі сучаснай беларусі; яго дакладная дата нараджэння невядомая. у  1768 годзе касцюшка пераехаў у  францыю  ў 1769, каб працягнуць далейшае навучанне. ён вярнуўся ў рэч паспалітую ў 1774 годзе, праз 2 гады пасля яе  першага падзелу, і заняў пасаду выхавальніка ў хатняй гаспадарцы  юзафа сасноўскага. пасля таго, як касцюшка зрабіў спробу збегчы з дачкой свайго працадаўцы і быў жорстка збіты слугамі яе бацькі, ён вярнуўся ў францыю. у 1776 годзе касцюшка пераехаў у паўночную амерыку, дзе прыняў удзел у вайне за незалежнасць зша ў званні  палкоўніка  кантынентальнай арміі. будучы дасведчаным ваенным інжынерам, ён распрацоўваў і камандаваў будаўніцтвам самых сучасных умацаванняў, у тым ліку форта ў  вест-пойнце, нью-ёрк. у 1783 годзе, у знак прызнання яго заслуг,  кантынентальны кангрэс  вылучыў яго ў  брыгадныя генералы.

вярнуўшыся ў 1784 годзе на радзіму, касцюшка далучыўся да  арміі рэчы паспалітай  у званні генерал-маёра ў 1789 годзе. праз два гады пасля  вайны расіі з рэччу паспалітай, якая прывяла да  другога падзелу федэрацыі, ён арганізаваў  паўстанне  ў сакавіку 1794 года, узначаліўшы яго. расійскія войскі захапілі яго ў  бітве пад мацяёвіцамі  ў кастрычніку 1794 года. паражэнне паўстання касцюшкі ў лістападзе 1794 прывяло да  трэцяга падзелу рэчы паспалітай, які спыніў незалежнае існаванне  польскага каралеўства  і  вялікага княства літоўскага. у 1796 годзе, пасля смерці расійскай царыцы  кацярыны вялікай, касцюшка быў памілаваны яе пераемнікам  паўлам i  і эміграваў у зша. у 1798 годзе касцюшка напісаў завяшчанне, якое пакінуў свайму блізкаму сябру  томасу джэферсану, які раздзяляў яго ідэалы правоў чалавека. паводле завяшчання ён пакідаў усе свае амерыканскія актывы на вызваленне і адукацыю амерыканскіх рабоў. у рэшце рэшт ён вярнуўся ў  еўропу  і жыў у  швейцарыі  да сваёй смерці ў 1817 годзе.