Қазақ тiлi: Ежелгі дәуірлердің алыптары: туралы шығарма керек

redle01

05.01.2021 08:51

Қазақ тiлi

Есть ответ 👍

Ежелгі дәуірлердің алыптары: туралы шығарма керек

285

425

Посмотреть ответы 2

Ответы на вопрос:

Мария017

Қазақ тiлi

4,7(43 оценок)

Қазақ әдебиеті тарихы қазақ халқының ерте замандардан бастап бүгінге дейін жасаған көркем әдебиет туындыларын толық қамтыды. ежелгі дәуірдегі әдебиетіміз туралы айтқаңда, ең алдымен, екі мәселені айқын түсінуіміз керек. біріншісі – біздің ежелгі дәуір әдебиетіміздің туындылары тек қазақ халқының ғана еншісі емес, олардың басқа түркі тектес халықтардың да әдебиетіне ортақ екендігі. екіншісі – қазақ тілінде емес, ежелгі түркі тілінде жазылғандығы. енді осы жайттарға түсінік бере кетейік. қазақ халқының құрылуына негіз болған ру-тайпалар ол замандарда қазіргі қазақстанды, орта азияны, оңтүстік–шығыс сібірді, орталық азияны, еділ бойын, каспий жағалауларын мекен еткен. олар өзбек, қырғыз, әзірбайжан, түрікмен, ұйғыр, қарақалпақ, хакас, башқұрт, татар халықтарының төл құрамына енген ру-тайпалармен аралас өмір кешкен. сөйтіп, қ, әлеуметтік, мәдени өмірі бір-бірімен өзара тығыз байланысты болған түркі тілдес халықтардың әдебиеті де ортақ болды. кумандар, дешті қыпшақтар, тағы басқадай атанған жартылай көшпелі, жартылай отырықшы түркі тілдес халықтардың ерлігі, тұрмыс-тіршілігі, арман-қиялы поэзия тілімен жырланып, ерлік эпостар, ертегілер, аңыздарда баян етілген. құлпытас, күмбез түріндегі ескерткіштерге өздерінің елеулі-елеулі тарихи туралы жоқтау, мадақтауларын жыр түрінде ойып жазып қалдырып отырған. бұл түркі ұлыстарының жазу мәдениеті ертеден пайда болғанын көрсетеді. ол жазулар келе күлтегін, тоңұқық*, қорқыт ата, жүсіп ғұни, махмұд қашқари, ахмет йасауи, бақырғани, хорезми, т.б. орта ғасырлық ғұламалар шығармаларының сақталуына негіз болды. ру-тайпалық дәуірде өмірге келген шығармалардың тілі қазаққа түсініксіз болса, олар қазақ әдебиетінің мұрасы бола ала ма деген сұрақ туындайды. кейбір ғалымдардың теріс пікірде екенін де ескеру керек. алайда, ғылыми тұрғыдан қарағанда, олардың теріс жауаптары негізсіз. өйткені, "қай халықтың болсын ерте замандардағы алғашқы әдебиеті, жазба әдебиет нұсқалары, сол халықтың бүгінгі тілінде болуы шарт емес. кейбір халықтардың ондай әдебиетінің басқа тілде, сол халыққа осы күнде түсініксіз тілде болуы, бірақ сол халық жерінде, сол халық өкілдері тарапынан жасалған, сол халықтың бір кездегі өмірін көрсететін әдебиет нұсқалары болуы ықтимал", – деп көрсетеді ғалым б.кенжебаев. сондықтан да қазақ әдебиетінің ежелгі дәуіріне қатысты әдеби ескерткіштер көне түркі, шағатай (шағатай, тілі – араб және парсы сөздері араласқан түркі ру-тайпаларының кітаби тілі, ол сол кездегі барлық түркі тектес халықтарға түсінікті тіл болған), ұйғыр, араб, парсы тілдерінде жазылғанмен, біз оларды төл әдебиетіміздің тарихының басы деп танимыз. "ежелгі әдебиет" (vii-xiv ғғ.) деп аталатын жеті ғасырды қамтыған әдебиетіміздің, ұзақ тарихына қатысты ескерткіштер, шығармалар аз емес. олардың алғашқылары деп түркі ру-тайпаларына ортақ орхон ескерткіштерін (vii ғ "қорқыт" (viii ғ.) және "оғыз-наманы" (ix ғ.) атаймыз.

Adella1207

Қазақ тiлi

4,6(45 оценок)

Извини я сейчас не могу сама тут вопрос задала жду ответа! но я тебе посоветую зайти в переводчик напиши разные предложение туда на и он тебе переведёт

Реши свою проблему, спроси otvet5GPT

Быстро
Мгновенный ответ на твой вопрос
Точно
Бот обладает знаниями во всех сферах
Бесплатно
Задай вопрос и получи ответ бесплатно

Задай свой вопрос

Популярно: Қазақ тiлi

Есть вопросы?

Как otvet5GPT работает?

otvet5GPT использует большую языковую модель вместе с базой данных GPT для обеспечения высококачественных образовательных результатов. otvet5GPT действует как доступный академический ресурс вне класса.
Сколько это стоит?

Проект находиться на стадии тестирования и все услуги бесплатны.
Могу ли я использовать otvet5GPT в школе?

Конечно! Нейросеть может помочь вам делать конспекты лекций, придумывать идеи в классе и многое другое!
В чем отличия от ChatGPT?

otvet5GPT черпает академические источники из собственной базы данных и предназначен специально для студентов. otvet5GPT также адаптируется к вашему стилю письма, предоставляя ряд образовательных инструментов, предназначенных для улучшения обучения.