Написать соччинение про юрту на казахском

Киіз үй – тарихымыздағы ең алғашқы сәулеттік құрылыс. көшіп қонуға ыңғайлы, жер сілкінісіне төтеп беретін ең қолайлы жәдігер. киіз үйдің жалпы салмағы жиһаздарымен қосқанда 300-400 келіге жуық. бұл салмақты бір түйе еркін көтере алады. кереге, шаңырақ, уық, сырқырлауық – киіз үйдің негізгі бөлшектері.  соның ішінде —  кереге  киіз үйдің негізгі қаңқасы болып есептеледі. ол — талдан, жіңішке қайыңнан жасалады. кереге санына қарай киіз үй 4,6, 8, 12 қанат етіп тұрғызылады. ал, хан ордасының кереге саны 30-ға дейін жетеді. ал шаңырақ болса – киіз үйдің еңсесін құрап, тұтастырып тұратын күмбез. қазақы нанымда шаңырақты ешуақытта төңкеріп қоюға болмайды. тіпті шаңырақ көтеріліп жатқанда ешкімнің сөйлеуіне болмайды екен. «жетi уық шаншылғанша жетесiз ғана сөйлейдi» деген сөз осының дәлелі болмақ. ал, уық кереге мен шыңырақты жалғап тұрады. сықырлауық болса кереге шеңберін тұйықтап, киіз үйге кіріп – шығатын есік қызметін атқарады. ағашы толығымен құрылып болған соң — киізі жабылады. сөйтіп, дайын үйге еңкейіп кіреді қазақ . киіз үйді әдетте 3-4 1 сағаттың ішінде құра алады. ең қызығы, әлемде киіз үйге ұқсас аралдар мен таулар бар екен. мәселен шерқала батыс қазақстанда орналасқан ерекше тау.

Баягыда бир жетим болыпты.ол куни-туни жумыс жасап,енбек етипти.бір куни хан онын енбеккор екенин корип тан калады.хан шабармандарына жетим алип келуин буйырады.сойтип жетим катты коркып ханнын алдына келеді.хан сонда турып; -сен,оте енбекшил екенсин менин бр бар ол сен секилди емес.кыскасы сен менин енбекке баулисын депти.саган 1 ай уакыт беремин егерде оны жалкаулыктан куткармасан басынды шабамын,ал куткарсан сени уазирим етип тагайындайтын боламын жане кызымды беремин,-деп уадесин береді.жетим катты уайымдап енди кайыттим деп басын устап жылай бастайды.бір кезде ханнын шабармандары келип жетим ханнын апарады.ол сондай ериншек екен.бр кезде жетим оган; -сен менимен брге жур мен саган коп байлыкты корсетемин брак менин бр шартым бар дейді.байлыкты табу ушын сен куректи алып сарайдын манын казасында сол казып алган топырактарынды кирпиш кылып уй саласын сонда гана сен байлыкты табасын депты. сонда ханнын ; -жарайды мен байлык ушын барине дайынмын депті. сойтип жетим екеуи сарайдын манына барип екеуи 10 кун жерди казады. ал казган топырактарынан 20 кунде уй салып битиреди.сонда ханнын байлык деген озинин жасаган енбегин екенгой мен енди тусиндим деп куледі.хан буган тан калады.сойтип жетим уадесиндей кызын берип уазир кылады. соны калай? озим шыгардым)