Саки. территория их расселения. хозяйство, общественное устройство и культура

276

353

Посмотреть ответы 2

Ответы на вопрос:

platonogloblin

Қазақ тiлi

4,4(47 оценок)

Сақтардың тұрмысы мен шаруашылығына сипаттама

тарихың атасы геродот сақтар туралы: "киімі мен өмір сүру дағдысы скифтерге ұқсас. олар егін екпейді, үй малдары мен өзеннен аулайтын қтарды азық етеді. сүт ішеді." деп жазған сақтардың көпшілігі көшпелі мал шаруашылығымен айналысқан. сақтар екі, төрт, алты доңғалақты ға екі, үш жұп өгіз немесе ат, түйе жегіп, көшіп қонған. ер азаматтар ат үстінде, ал əйелдер мен жəне қарт кйізбен жабылған ат арбада отырған. сақтар аңшылыққа жəне соғысқа арнап да жасаған. олар екі доңғалақты жəне доңғалақтары құрылысының əртүрлі болуымен ерекшеленеді. соғыс көбіне аттар жегілген. ал жүк қос ат немесе түйе сүйрейтін.

б. з. б. i мыңжылдықта солтүстік үндістанды, ауғанстанды, орта азияны және қазақстанның оңтүстігін қамтитын кең-байтақ аумақта жинақтап алғанда «сақ» деп аталатын көптеген тайпалар мекендеген. геродот (б. з. б. v ғ.) және баска антик тарихшылары оларды азия скифтері деп атаған.

fылымда сақтардың бұл топтарының орта азия мен қазақстан аумағында шоғырланғаны туралы көптеген болжамдар бар. олардың біреуіне сәйкес шаш (ташкент ауданы), солтүстік қырғызстан аумағында және қазақстанның оңтүстігінде тиграхауда-сақтар мекендегені, бұл сақ тайпаларының этникалық аумағы кеңірек болған, оған оңтүстік орал еңірі мен таулы алтайда мекеденген. ахемендік иранның сына жазу ескерткіштерінде сақтар үш топқа бөлінеді. олар: хаумаварға сақтар (хаому шарабын ішетіндер немесе амюрийліктер); тиграхауда сақтар (шошақ бөріктілер); тьяй-парадарая сақтар (теңіздің арғы жағындағылар). бұлар орта азияның оңтүстігін, арал теңізінің төңірегін, сырдария бойын, жетісу алқабын мекендеген. сақтар одақтарына яксарт, массагеттер, исседон, дайлар, астақ, қамақ, аримаспы сияқты көптеген көне тайпалар біріккен. бұлар кавказ тауын «қаз» тауы деп атаған. сақ жерінде яксарт (сырдария), оксус (өкіссу – әмудария) үлкен өзендер болған.сырдарияны бақтиярлар (бактрлар) яксарт, ал сақтар сілес (сіле, сілеті) деп атаған. сақтардың б. з. б. мәдениетті ел болғаны туралы дерек мол. археологтар қазақстанның оңтүстік ауданы мен қырғызcтан, тәжікстан және алтай жерлерінен сақтар тайпаларының қорғандары мен тапты. парсы патшасы дараявауштың парсаға (гр. persepolis) жақын накширустамдағы тас жазуларында сақаларды үш топқа бөліп көрсеткен:

парадарая (теңіздің арғы бетіндегі сақалар) — еуропалық сақалар-скифтер немесе арал теңізі, сырдарияның арғы жағындағылар; хаомаварга (хаома сусынын жасайтын сақалар) — ферғана алқабын мекендеушілер; тиграхауда (шошақ бөрікті сақалар) — сырдарияның орта ағынын және жетісуды мекендқоғамы

сақ қоғамында халықтың үш тобы болды деген болжам бар. ол рим тарихшысы квинт курций руф айтқан аңызға сүйеніп айтылады. бұлар:

жауынгерлер — сүңгі мен оқ («ратайштар-арбада тұрғандар»),абыздар — құрбандық табағы және айрықша бас киімі бар,қауымшыл сақтар, яғни «сегізаяқтар» (соқаға жегетін екі өгізі барлар).

осы үш жіктің өзіне тән дәстүрлі түсі болған. жауынгерлерге — қызыл, сары-қызыл; абыздарға-ақ; қауымшылдарға-сары мен көк түстер. сондай-ақ көсемдер мен патшалар да болды. олар әскери жіктердің өкілдері болды. гректер оларды басилевс — патша деп атаған. патшаның белгісі жебелі садақ.

мәдениеті сақтар аң стилін алдыңғы азия мен иранға жорық жасаған кезінде қабылдаған. бұл өнер б.д, д. 7-6 ғасырда қалыптасқан. аң стилі дегеніміз түрлі жануарлардың бейнелерін ыдыс-аяққа, киімге, тұрмыс заттарына, түрлі әшекейлерге, қару-жараққа салған. сақтар күнге, найзағайға, жел-дауылға табынған. сақтар мифологиясында сәйгүлік ат күнмен, отпен байланысты болған. дүниені жаратқан көк тәңірісі митра, жердікі варуна, жер астыныкі индира секілді құдайлар болған.еушілер.

polix2008

Қазақ тiлi

4,5(54 оценок)

Ахмет байтұрсынұлы 5 қыркүйек 1872 жыл , қазіргі қостанай облысы , жангелді ауданы сарытүбек ауылы – 8 желтоқсан1937 , алматы қаласында туған. қ азақтың ақыны , әдебиет зерттеуші ғалым, түркітанушы , публицист, педагог, аудармашы, қоғам қайраткері. қазақ халқының 20 ғасырдың басындағы ұлт-азаттық қозғалысы жетекшілерінің бірі, мемлекет қайраткері , қазақ тіл білімі мен әдебиеттану ғылымдарының негізін салушы ғалым, ұлттық жазудың реформаторы, ағартушы, алаш-орда өкіметінің мүшесі. атасы шошақ немересі ахмет өмірге келгенде ауыл ақсақалдарынан бата алып, азан шақырып атын қойған. әкесінің інісі ерғазы ахметті торғайдағы 2 сыныптық орыс-қазақ мектебіне береді.

Реши свою проблему, спроси otvet5GPT

Быстро
Мгновенный ответ на твой вопрос
Точно
Бот обладает знаниями во всех сферах
Бесплатно
Задай вопрос и получи ответ бесплатно

Задай свой вопрос

Популярно: Қазақ тiлi

Есть вопросы?

Как otvet5GPT работает?

otvet5GPT использует большую языковую модель вместе с базой данных GPT для обеспечения высококачественных образовательных результатов. otvet5GPT действует как доступный академический ресурс вне класса.
Сколько это стоит?

Проект находиться на стадии тестирования и все услуги бесплатны.
Могу ли я использовать otvet5GPT в школе?

Конечно! Нейросеть может помочь вам делать конспекты лекций, придумывать идеи в классе и многое другое!
В чем отличия от ChatGPT?

otvet5GPT черпает академические источники из собственной базы данных и предназначен специально для студентов. otvet5GPT также адаптируется к вашему стилю письма, предоставляя ряд образовательных инструментов, предназначенных для улучшения обучения.