20 . о чем рассказ михася стральцова: адзин лапаць адзин чунь.

часта я пытаюся ў сябе: як мы сустрэліся і чаму?

памятаю, яшчэ калі вучылася ў школе, мне неяк не па-дзіцячы хацелася смутку, таямнічага, незвычайнага лёсу. прайшлі гады - я спазнала смутак і зразумела, што навучыцца смутку нельга, як нельга навучыцца і радасці. на ўсё свой час. яшчэ я цяпер, што з і душа цішэе, лагаднее, супакойваецца, але не засынае: яна, як і раней, шукае радасці, толькі ведае ўжо, што хоча іменна яе. вось чаму я думаю, што пасталелы чалавек большы рамантык, чым ён быў у раннім юнацтве. і калі я зразумела гэта, я сустрэла цябе. раней бы мы не сустрэліся, бо не зразумелі б адно аднаго.

памятаеш нашу першую сустрэчу?

тою раніцай я заходзіла да сваіх знаёмых па апельсіны: яны недзе дастаюць іх, сказалі, што могуць дастаць і мне. а я падумала, што добра будзе занесці іх лёльцы, сестрыной дачушцы: ты ведаеш, малой не вельмі соладка жывецца. сястра даўно не ладзіць з мужам, усё не можа дараваць яму нейкія мужчынскія грахі - яны часта сварацца, а малое бегае ад бацькі да маці, не , да каго хінуцца. а дзяўчынцы пяць год, і яна такая слаўная.

той раніцай, памятаю, ішла я паўз кінатэатр. памятаю, як пад ягоным дахам, недзе там, за шэрымі калонамі, заўзята чырыкалі вераб'і, унізе, ля ўвахода, прыбіральшчыца шчыравала з дзеркачом, а на сцяне, над ёю, ружова білася, то святлеючы, то робячыся гусцей, трапяткая сонечная плямка. і ўедліва-церпка пахла пылам. я люблю, калі пахне пылам, а ў тую вясновую раніцу вуліца пахла яшчэ і свежымі булкамі, і духмянай кавай, і цвярозлівым халадком маладой зялёнай лістоты. я паціху ішла сабе тратуарам і ўглядалася ў абліччы нячастых прахожых. ты ведаеш, ты, можа, прыкмячаў гэта сцішанае, смужліва-мройнае ззянне, што бывае вясной на тварах у людзей, на тварах, ледзь кранутых першым загарам? такое яшчэ можна заўважыць, зазірнуўшы чалавеку ў твар, калі на вуліцы ціхі і цёплы дождж. а ты заўважаў, што ў дождж хораша і лёгка думаецца, а на душы бывае так светла і ясна?

у тую раніцу ты быў такі спакойны, стомлена-ціхі нейкі, усмешлівы і лагодны. і ты так смешна і па-дзіцячы лёгка тады гаварыў. памятаеш, калі я рассыпала на рагу вуліцы апельсіны і ты адкуль нахапіўся іх падбіраць?

усё нібы ў тую раніцу спрыяла таму, каб мы сустрэліся з табою.

а якая была тады вясна! дзе толькі не былі мы з табою тою вясной! у дождж да позняй ночы праседжвалі мы ў скверах, накрыўшыся тваім пінжаком, і, памятаеш, колькі разоў пачыналі думаць пра тое, каб некуды з'ехаць, далёка-далёка, у таямнічыя нікому не даступныя мясціны. што за жаданні былі ў нас, няўжо каханню трэба, каб былі толькі яно і цэлы свет? мы куплялі на вакзале білеты ўсё роўна на які цягнік - і колькі незнаёмых вёсак, рэчак, лясоў і палян неспадзявана адкрылі мы так для сябе. а кінатэатры на ўскраінах горада - старыя, са скрыпучымі лаўкамі, з вышараванай нагамі, выбітай да ямак падлогай? а сеансы, на якіх ад суседа па лаўцы часам нясцерпна пахла гарэлкай, у час якіх ірвалася лента і рабілася цёмна, хоць выкалі вока, і тады ў зале ўсчыналіся свіст, крык, не вельмі далікатныя жарты. ніхто не ведаў там нічога пра нас, і гэта было прыемна, як, мусіць, прыемна было якому-небудзь прынцу са старога рамана, пераапранутаму жабраком.

а потым у нас пачаліся нелады. ты як бы помсціў за нешта мне, як бы знарок стараўся абразіць мяне - які ты быў жорсткі і ў той жа час нейкі разгублены ў сваёй халоднай зласлівасці. мне было з табою так цяжка. навошта ты рабіў гэтак?

толькі пазней я здагадалася, што ты раўнаваў мяне, што ты баяўся мяне страціць. і тады, зразумеўшы, я даравала табе ўсё.

гэта было ўжо летам, пасля таго як я паехала з нашага горада, сказаўшы, што мы надакучылі адно аднаму, што нам трэба адпачыць, пабыць на адзіноце, разабрацца ў сваіх пачуццях.

я паехала тады да цёткі, у ціхі і зялёны гарадок - былы абласны цэнтр. мне якраз і трэба было гэта - цішыня, вузкія вуліцы, гаршкі з кветкамі, падвешаныя да ліхтарных слупоў, санлівыя жанчыны ў кіёсках з газетамі. усё проста, зразумела і трошкі сумна. і ніхто не здзівіўся б, каб аднойчы на вуліцы паявіліся хоць бы козы.

у тым горадзе ёсць рака, а ў яе за , ля невялікай вёскі, упадае, выліваючыся ў тры ручвы, неглыбокая халодная рэчка. над правым ручвом - пясчаны бераг, парослы лазой, за ім - гара з шатрыстымі цёмнымі соснамі.

кожны дзень я хадзіла на тую рэчку купацца.

ляжыш на беразе - трымціць, снуецца ў шырокіх ручвах вада, бялеюць на рачных астраўках валуны, сіняя тамлівая смуга вісіць над вадою там, дзе робіць паварот рака, дзе пад гарой насыпанага самазваламі пяску ракоча пад'ёмнік, грузячы баржы. хлапчукі з берага ловяць і рыбу. у полудзень заходзяць у рэчку каровы, стаяць у вадзе, махаючы хвастамі, - плыве, пялёхкае рака, і паволі плыве час, цягучы, як звон конікаў у вушах.