Макалды аяктандар 1)байтал ; 2)батырга )айдаганын бес ; 4)азил айтан ; 5)билгенин бип ; 6)туз астын комектесинш отинем ертенге керек

  1)байтал түгіл бас қайғы.  2)батырға да  жан керек, пақырға  да  жан керек.       3)айдағаның бес ешкі, ысқырығын жер жарар.4)әзіл айтсан да,әділ айт.5)  білгенің бір тоғыз білмегенің тоқсан тоғыз.ды.6)астың дәмін тұз келтірер, ауылдың сәнін қыз  келтірер.

Бізді қоршаған орта:   жан-жануарлар  менөсімдіктер,  жер  мен  ай,  күн  мен алыстағы жұлдыздар — осылардың барлығы да  табиғатдеген ауқымды ұғымды білдіреді.   - табиғаттың ажырамас бөлігі. сондықтан халқымызда «жер-ана» деген егіз үғым қалыптаскан. жерді өз анасындай, анасын күндей қастерлеу ата қостаған салтымыз. «жер шоқтығы - көкшетау», «жер жаннаты - жетісу» деп, туған жерге, табиғатқа деген ыстық махаббатын білдірген. сондықтан орман-тоғайларды сақтап, қоршаған ортаның, өзен мен көлдердің ластанбауына ерекше мән берген. «су ішкен құдығыңа түкірме»«бұлақ көрсең, көзін аш» деп, жас ұрпақтың бойына табиғатты қорғаудың тәрбиесін сіңірген. табиғатта үздіксіз өзгерістер болып жатады. мысалы,  жанартаудың  атқылауы , найзағайдың жарқылы, судың мұзға айналуы сияқты құбылыстар табиғаттағы өзгерістерді көрсетеді. аспан денелерінің қозғалысы, гүлдердің шешек атуы, ағаштың жайкалып өсуі, өзеннің тасуы немесе көлдердің тартылып суалуы - осылардың барлығы да қоршаған ортадағы өзгерістер. әлемде орын алатын сан алуан өзгерістер табиғат құбылыстары деп аталады. табиғат қүбылыстары бір-бірімен тығыз байланысты. оларды , астрономия,,  геология,  биология,    сияқты ғылымдар зерттейді. әр ғылымның табиғатты зерттеуде өз мақсаты мен міндеті бар. мысалы, негізінен механикалық қозғалысты, жылу, электр, жарық құбылыстарын зерттейді. ғылымы зерттейтін табиғат құбылыстары  қ құбылыстар  деп аталады.